Κατανάλωση ελληνικού καφέ και μακροζωία

Η κατανάλωση ελληνικού καφέ και η μελέτη της «Ικαρίας»

Ο καφές αποτελεί βασική πηγή καφεΐνης ενώ, παράλληλα, είναι ιδιαίτερα πλούσιος σε αντιοξειδωτικές ουσίες. Εδώ και αρκετούς αιώνες που η ύπαρξή του είναι γνωστή, χρησιμοποιείται ως διεγερτικό του οργανισμού, περισσότερο όσον αφορά την ενέργεια και τη διάθεση.

Μία πρόσφατη έρευνα που αφορά στην ευεργετική δράση του καφέ είναι η μελέτη «Ικαρία». Συγκεκριμένα, το 2009 τα επιστημονικά δεδομένα έδειξαν ότι η Ικαρία, μαζί με τη Σαρδηνία, τη Λόμα Λίντα στο Μεξικό, τη Νικόγια στην Κόστα Ρίκα και την Οκινάουα της Ιαπωνίας, είναι οι περιοχές του κόσμου με τα υψηλότερα ποσοστά υπερήλικων. Όπως δείχνουν τα δημογραφικά στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη μόνο το 0,1% του πληθυσμού ζει πάνω από 90 χρόνια, στην Ικαρία το αντίστοιχο ποσοστό είναι δεκαπλάσιο με παράλληλη διατήρηση καλής ποιότητας ζωής. Το γεγονός αυτό έδωσε το έναυσμα σε μια ομάδα Ελλήνων επιστημόνων από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών με επικεφαλής τον Καθηγητή Χριστόδουλο Στεφανάδη, να διερευνήσουν τα αίτια και, περισσότερο συγκεκριμένα, ενός εκ των αιτίων της μακροζωίας αυτής των Ικαριωτών.

‘Όπως προαναφέρθηκε η κατανάλωση καφέ είναι από τις πλέον αγαπημένες συνήθειες των Ελλήνων. Οι Ικαριώτες δείχνουν να αγαπούν και να “τιμούν” τη συνήθεια αυτή έχοντας εντάξει την κατανάλωση του ελληνικού καφέ στην καθημερινότητά τους. Η μελέτη, στηρίχτηκε στην κατανάλωση καφέ σε σχέση με την καλή λειτουργία του ενδοθηλίου, που αποτελεί το εσωτερικό τμήμα των αγγείων και παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία τους. Η φυσιολογία του ενδοθηλίου επηρεάζεται από εξωγενείς παράγοντες όπως το κάπνισμα και άλλες συνήθειες του καθημερινού τρόπου ζωής.

Στη μελέτη συμμετείχε ένα δείγμα 142 ατόμων (71 άντρες και 71 γυναίκες) μέσου όρου ηλικίας 75 ετών. Τα άτομα αυτά απάντησαν, με τη βοήθεια ειδικών, σε ερωτήσεις συγκεκριμένου ερωτηματολογίου που αφορούσε στην κατάσταση της υγείας τους, τον τρόπο ζωής τους και την κατανάλωση καφέ. Επιπλέον, ολοκλήρωσαν μία σειρά ανθρωπομετρικών και βιοχημικών μετρήσεων και εξετάσεων, καθώς επίσης μετρήθηκε η ενδοθηλιακή τους λειτουργία. Τα αποτελέσματα της μελέτης τόνισαν τη συσχέτιση της συχνής κατανάλωσης ελληνικού καφέ με τη βελτίωση της λειτουργίας του ενδοθηλίου.

 Οι κάτοικοι της Ικαρίας βρέθηκε πως πίνουν σε ποσοστό άνω του 87% ελληνικό καφέ σε καθημερινή βάση. Μάλιστα, τα άτομα που προτιμούν την κατανάλωση ελληνικού σε σχέση με άλλα είδη καφέ παρουσιάζουν καλύτερη ενδοθηλιακή λειτουργία. Είναι ενδιαφέρον πως η σχέση αυτή της συχνής κατανάλωσης ελληνικού καφέ και της καλύτερης λειτουργίας του ενδοθηλίου σημειώθηκε και σε υπερτασικούς ασθενείς, χωρίς όμως να υπάρχει επίδραση στην αρτηριακή πίεση του αίματος.

Ο ελληνικός καφές είναι ιδιαίτερα πλούσιος σε πολυφαινόλες και αντιοξειδωτικά όπως το χλωρογενικό οξύ, το καφεϊκό οξύ και τις μελανοϊδίνες, στα οποία οφείλεται ένα μέρος από τη πλούσια γεύση του. Τελευταία, γίνεται λόγος για τα πολλαπλά οφέλη του στην υγεία αφού πέραν της ισχυρής αντιοξειδωτικής του δράσης βοηθά στην τόνωση του νευρικού συστήματος και τη βελτίωση της βραχυπρόθεσμης μνήμης χωρίς να επιβαρύνει τον οργανισμό με περιττές θερμίδες. Η παρούσα μελέτη, η μελέτη Ικαρία, προσδίδει μία διαφορετική παράμετρο στα οφέλη της τακτικής κατανάλωσης ελληνικού καφέ. Τα στοιχεία που παραθέτει δίνουν μία νέα οπτική στη σχέση μεταξύ των διατροφικών συνηθειών ενός ατόμου και την υγεία του καρδιαγγειακού του συστήματος, αφού μέχρι τώρα η κατανάλωση καφέ δεν αξιολογείται επαρκώς.

Με δεδομένο το πόσο δημοφιλές ρόφημα είναι ο ελληνικός καφές, ακόμα και μία μικρή ένδειξη πως η τακτική κατανάλωσή του μπορεί να επιφέρει θετικά αποτελέσματα στην καρδιαγγειακή υγεία προστάζει περαιτέρω μελέτη και ανάλυση για να προσδιοριστεί ο ακριβής μηχανισμός επίδρασής του στην υγεία.

Ελίνα Ασημακοπούλου
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, BSc