Να έχω ή να Είμαι; ~ Επιστροφή στη φύση

«Καταχραστήκαμε τη Γή επειδή τη θεωρούμε ως προϊόν που ανήκει μόνο σε μας. Όταν τη δούμε ως κοινότητα στην οποία είμαστε μέλη πρέπει ν’αρχίσουμε να της φερόμαστε με αγάπη και σεβασμό»
Aldo Leopold

Συχνά διερωτώμαι ,ποιος να έχτισε τα ‘θεμέλια’ πάνω στα οποία βασίζεται και κινείται η σημερινή μας κοινωνία.. Πως θεσπίστηκαν κάποιοι άγραφοι νόμοι που διέπουν τη σημερινή κοινωνία της υπέρ-κατανάλωσης ,υπέρ-πληροφόρησης, υπέρ-τεχνολογίας.. που δεν έχουμε πάρει χαμπάρι πως ορίζουν τη ζωή μας αλλά και το βιοτικό μας επίπεδο, αλλά παρόλα αυτά η ζωή μας πλαισιώνεται και κυμαίνεται μέσω αυτών. Πως γίνεται λοιπόν όλα να έχουν αυξητικές τάσεις αλλά η ουσία του ανθρώπου να φθίνει; Ο ίδιος ο άνθρωπος να φθίνει όλο και περισσότερο στα υπερεκτιμημένα μοντέλα του υπερκαταναλωτισμού. Άραγε αντιλαμβανόμαστε ,ειδικά εμείς οι Έλληνες με τη δύσκολη περίοδο οικονομικής κρίσης που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια ότι κάτι δεν πάει καλά στα μοντέλα διαβίωσης που μας έχουνε πλασάρει και ότι οι τάσεις διαβίωσης δεν είναι οι ιδανικότερες;

Όλο αυτό λοιπόν έχει όνομα.. το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, γιατί πλέον έτσι όπως τα καταφέραμε η παράμετρος οικονομία διέπει όλη μας τη ζωή. Πόσο τραγικό και απάνθρωπο… Αυτό το σύστημα λοιπόν προσπαθεί να εξελιχθεί και να εδραιωθεί σε κάθε φάσμα πάνω στην υφήλιο με τραγικά αποτελέσματα σε μας, σκεπτόμενους και μη. Έχουμε χάσει το μέτρο, έχουμε χάσει την ικανότητα της κρίσης και τις αξιολόγησης όσων αφορά τις υλικές μας ανάγκες στο κατά πόσο χρειαζόμαστε κάποιο υλικό αγαθό ή όχι. Πλέον μας νοιάζει μόνο να έχουμε να κατέχουμε , υλικά, πράγματα ,τρόφιμα, ρούχα και ότι άλλο προς κατανάλωση. Αυτός έχει γίνει ο στόχος του ανθρώπου το να έχει και όχι το να είναι. Γιατί η πλεονεξία δεν σε ορίζει σαν άνθρωπο δεν σου δίνει πτυχές σαν προσωπικότητα μόνο σου γεμίζει το χώρο, τον υλικό χώρο, με τον χώρο του μυαλού και του πνεύματος σου δεν ασχολείται ο υπερκαταναλωτισμός, άλλωστε έμμεσος στόχος του είναι να αποποιηθούμε τον εαυτό μας και να γίνουμε απόλυτη μονάδα κατανάλωσης. Κενοί άνθρωποι με λίγα λόγια.
Γιατί το να είμαι είναι κάτι που θα το χτίσει ο κάθε άνθρωπος , με τη δικιά του προσωπική λογική, δεν θα μου προτείνει καμία διαφήμιση πώς να είμαι μέσα μου, δεν θα μου προσφέρει καμία δελεαστική έκπτωση τη χαρά στα προσωπικά μου γνωρίσματα, στην προσωπική μου ψυχική ευημερία. Eνώ το να έχω είναι πολύ εύκολο, το να αποκτήσεις κάτι υλικό μπορείς να το πραγματοποιήσεις πολύ εύκολα. Θα αγοράσω αυτό που χρειάζομαι, θα αγοράσω αυτό που έχει έκπτωση, θα αγοράσω αυτό που δεν χρειάζομαι αλλά επειδή το πήραν άλλοι γιατί όχι κ εγώ.. ας μην συνεχίσω με τα παραδείγματα τα βιώνουμε όλοι καθημερινά. Επιφάνεια και υποβάθμιση ,αυτά είναι τα αποτελέσματα λοιπόν. Επιφάνεια για το είναι του κάθε ανθρώπου και υποβάθμιση για το βιοτικό του επίπεδο και το περιβάλλον.

Πέρα από την ικανοποίηση της απόκτησης δεν προσφέρει κάτι άλλο όλη αυτή η τάση, το αντίθετο, ενισχύει την παραγωγή απορριμμάτων και την κατανάλωση ενέργειας με φυσικό επακόλουθο την υποβάθμιση του περιβάλλοντος.
Αν μιλήσουμε με οικονομικούς όρους δεν είναι τυχαίο που το μέτρο ευημερίας δεν έχει οριστεί. Οι εκάστοτε μελέτες δεν δύνανται να αποδείξουν ότι ο άνθρωπος που καταναλώνει περισσότερο είναι ουσιαστικά ευτυχέστερος από αυτόν που δεν καταναλώνει το ίδιο.
Το μέτρο ευημερίας θα μπορούσε να οριστεί ως ένα αυθεντικό μέτρο της ανάπτυξης το οποίο θα αυξάνεται κάθε φορά που εμείς ως έθνος ή ως κόσμος θα είμαστε καλύτερα και θα μειώνεται κάθε φορά που η θέση μας θα χειροτερεύει. Ένα τέτοιο μέτρο λοιπόν λέγεται ευημερία και δεν έχει σχεδιαστεί κανένα συμβατικό μέτρο που να μετρά την ευημερία. Τα μέτρα που χρησιμοποιούμε σήμερα ονομάζονται μέτρα παραγωγής και έχουν σχεδιαστεί για να μας δείχνουν πόσα αγαθά και πόσες υπηρεσίες έχουν παραχθεί και όχι πόσο καλά ζούμε . Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν είναι ένας δείκτης λοιπόν που προσεγγίζει κατά το δυνατόν πλησιέστερα το προσανατολισμένο προς την ευημερία με της παραγωγής.(«Οικονομική του Περιβάλλοντος και των Φυσικών Πόρων» , Tom Tietenberg ,GUTENBERG , Αθήνα 1998)
Σύμφωνα με την μαρξιστική θεωρία για το περιβάλλον (K.Marx 1818-1883) εξετάζεται η σχέση ανθρώπου –φύσης θεωρώντας ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει έξω ή ανεξάρτητα από το φυσικό περιβάλλον και υπογραμμίζει ότι κάθε κοινωνία θα πρέπει να οργανώνεται με βάση το σεβασμό περιβάλλοντος και φυσικών πόρων, υποστηρίζοντας ότι η ρύπανση είναι αιτία της καπιταλιστικής ανάπτυξης η οποία δεν υπολογίζει την προστασία του περιβάλλοντος προκειμένου να επεκταθεί , με όποιους όρους και με όποιο κόστος.
Άρα αντιλαμβανόμαστε ότι η υπερκατανάλωση και το πλαίσιο στο οποίο ζούμε έχει αρνητικά αποτελέσματα όσων αφορά την ποιότητα του ατόμου αλλά και του περιβάλλοντος. Θα κάναμε διττό καλό λοιπόν αν λέγαμε και κανένα όχι στον εαυτό μας για την πλεονεξία των υλικών αγαθών. Αφενός απόκτηση συνείδησης αφετέρου μείωση ρύπανσης και υπερκατανάλωσης.
Ίσως να σκέπτεστε τώρα που τα διαβάζετε όλα αυτά ότι και να αλλάξετε κάτι στις συνήθειες σας δεν θα γίνει και τίποτα, αλλά αν καθένας από μας ,μια ξεχωριστή μονάδα, ελαττώναμε έστω και 1/100 τον όγκο των σκουπιδιών μας αυτόματα μειώνουμε ένα ποσοστό της ρύπανσης ,έναν από τους κυριότερους παράγοντες της αστικής βιοτικής υποβάθμισης. Μην ξεχνάμε ότι το οικοσύστημα μας είναι κυκλικό δηλαδή βασίζεται στην αρχή του ισοζυγίου εισροής-εκροής , αν εσύ δεν αγοράζεις, δεν πετάξεις μειώνεις αυτόματα τη συγκέντρωση ρύπων, αυξάνεις την ποιότητα της ατμόσφαιρας και συνεισφέρεις αυτόματα στην ομοιόσταση της Γης.

-Κατανάλωσε όσα πραγματικά χρειάζεσαι
-Εξέτασε την ανάγκη σου για κατανάλωση
-Ενίσχυσε την θετική σου ιδιοσυγκρασία με την αγάπη σου προς το περιβάλλον
-Αγάπα τη Γή σου όπως σε αγαπάει
-Άλλαξε τον τρόπο ζωής σου, ψάχνοντας τον δικό σου τρόπο ( είναι σίγουρα ευνοϊκότερος για το περιβάλλον)

Καθένας από μας δεν είμαστε αμελητέες ποσότητες, αποτελούμε μια μονάδα, μην αμφισβητείς τη δύναμη της. Αρκουν κάποιες μονάδες για να αποτελέσουν ένα διαφορετικό σύνολο…γίνε μέρος του!

Επιμέλεια
Χαρού Δήμητρα (Τεχνολόγος Περιβάλλοντος)