Καλλιεργούν μανιτάρια σε... ανακυκλωμένο κατακάθι του καφέ ~ Επιστροφή στη φύση

Γράφει: Βάσω Μιχοπούλου

To Jugaad στις αναπτυσσόμενες χώρες είναι η καθημερινότητα, είναι μια τακτική επιβίωσης που στηρίζεται σε τεχνικές διαχείρισης των αποβλήτων και των άχρηστων υλικών με στόχο την βιώσιμη επαναχρησιμοποίησή τους.

Πάνω σε αυτήν ακριβώς τη φιλοσοφία στηρίχτηκε και η ιδέα της εταιρίας “recyworks” (www.recyworks.com), η οποία χρησιμοποιεί ως “όχημα” χαμηλού κόστους τα μανιτάρια, τα οποία καλλιεργεί σε ανακυκλωμένο κατακάθι καφέ, αναδεικνύοντας ένα νέο μοντέλο για το μέλλον της βιώσιμης ανάπτυξης τροφίμων στις πόλεις. “Πρόκειται για ένα παράδειγμα κυκλικής οικονομίας, αφού σχεδόν όλα τα υλικά επαναχρησιμοποιούνται. Αυτό το επιχειρηματικό μοντέλο μπορεί να αναπαραχθεί σε όλο τον κόσμο”, εξηγεί ένας από τους ιδρυτές της εταιρίας Παναγιώτης Δρακούλης, ο οποίος προέρχεται από το χώρο του μάρκετινγκ.

Η ιδέα για τo ευρηματικό αυτό start up “γεννήθηκε” τον περασμένο Μάρτιο από μια ομάδα τεσσάρων ατόμων, οι οποίοι είδαν μέσα σε αυτό έναν τρόπο παραγωγής τροφής υψηλής διατροφικής αξίας (35% πρωτεΐνη), μέσα στην πόλη, με μικρό κόστος και στη λογική της “πράσινης” ανάπτυξης. H “recyworks” δεν εκφράζει τίποτε άλλο εκτός από την επιδίωξη των εμπνευστών της, που είναι η ανακύκλωση (recy-) και η δημιουργία θέσεων απασχόλησης (-works). Oι ίδιοι επιθυμούν να “στήσουν” αστικές φάρμες -μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις- με ελάχιστο κόστος και πολλαπλάσιο όφελος μέσα σε εγκαταλειμμένα κτίρια ή μέσα σε οποιονδήποτε χώρο (ελάχιστη επιφάνεια τα 500 τ.μ) στις πόλεις, που δεν αξιοποιείται. Οι Έλληνες ξοδεύουμε πάνω από 550 εκατομμύρια ευρώ ετησίως για τον καφέ μας και κατέχουμε την 13η θέση στην παγκόσμια κατάταξη με κατανάλωση 5,33 kg μέσο όρο τον χρόνο ο καθένας. Το μεγαλύτερο μέρος από το κατακάθι του καφέ καταλήγει στα σκουπίδια και κατόπιν αποσυντίθεται παράγοντας μεθάνιο, που είναι 25 φορές πιο βλαβερό για την ατμόσφαιρα της γης από ότι το διοξείδιο του άνθρακα. Αυτό το κατακάθι θα μπορούσε να ανακυκλωθεί. Η μετάβαση στην κυκλική οικονομία μπορεί να δημιουργήσει 580.000 θέσεις εργασίας στην Ευρώπη, ενώ, παράλληλα να συμβάλει στη μείωση του φαινομένου του θερμοκηπίου.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι, μέσω της κυκλικής οικονομίας, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μπορούν να μειωθούν κατά 450 εκατομμύρια τόνους μέχρι το 2030. ” Το ζήτημα της αστικής φτώχειας και του υποσιτισμού εισάγεται πλέον στην ατζέντα των πολιτικών και στην Ευρώπη γιατί η παρατεταμένη οικονομική κρίση δημιουργεί θύλακες φτώχειας σε όλες τις μεγαλουπόλεις των ανεπτυγμένων χωρών, οι οποίοι θα διογκωθούν, αφού τα προβλήματα αυξάνονται. Εμείς προτείνουμε την ανάπτυξη αστικής μικροφάρμας , την οποία θα διαχειρίζονται οι κάτοικοι της πόλης με σκοπό την οικιακή χρήση. Χρησιμοποιώντας φυσικούς πόρους της πόλης, στη συγκεκριμένη περίπτωση, το κατακάθι του καφέ, θα επιστρέφουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους στους κατοίκους της πόλης και θα ενισχύουν την αστική οικονομία. Ένα κιλό κατακάθι καφέ μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως υπόστρωμα για την παραγωγή 200 gr. μανιταριών. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, πως μια τέτοια αστική μικροφάρμα θα μπορούσε να προσδώσει διατροφική αυτάρκεια σε ένα ίδρυμα στο οποίο φιλοξενούνται άτομα υπό ένταξη ή μικρά παιδιά. Είναι αξιοσημείωτο πως στη χώρα μας το 70% περίπου των μανιταριών που καταναλώνονται είναι προϊόν εισαγωγής. Νομίζω πως είναι μια διαδικασία που μόνο θετικά μπορείς να τη δεις “, συμπληρώνει ο Πάνος Δρακούλης.

Η εταιρία “recyworks”, ένα μήνα μετά την ίδρυσή της, είχε ήδη βγάλει πιλοτικά την πρώτη σοδειά μανιταριών μέσα σε υπόστρωμα από κατακάθι καφέ και είχε κερδίσει ένα επιχειρηματικό βραβείο σε ελληνικό διαγωνισμό για την “πράσινη επιχειρηματικότητα”. Τον περασμένο Σεπτέμβριο υπήρξε η μια από τις τρείς ελληνικές ομάδες που συμμετείχαν στον ημιτελικό του πανευρωπαϊκού διαγωνισμού ClimateLaunchpad 2015 (www.climatelaunchpad.org) που πραγματοποιήθηκε στο Άμστερνταμ (στο ClimateLaunchpad 2015 υποβλήθηκαν αρχικά επτακόσιες επιχειρηματικές ιδέες (αριθμός ρεκόρ) από 28 χώρες, για να φτάσουν στον ημιτελικό 81 από αυτές). Ο διαγωνισμός διοργανώθηκε για δεύτερη χρονιά από το Climate-KIC, (που είναι μια από τις τρείς πρώτες Κοινότητες Γνώσης και Τεχνολογίας του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας και Τεχνολογίας που δημιουργήθηκε το 2010), το οποίο προωθεί ιδέες και προϊόντα για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της Κλιματικής Αλλαγής (www.climate-kic.org). Πρόκειται για τον μεγαλύτερο διαγωνισμό επιχειρηματικών ιδεών της Ευρώπης στον τομέα της “πράσινης ανάπτυξης”. Επόμενος σταθμός της recyworks ήταν το Funjicamp στο Παρίσι , η συνάντηση επιχειρηματιών, παραγωγών και φαν των μανιταριών, όπου συζητούνται οι εξελίξεις και οι νέες τάσεις στις καλλιέργειες μανιταριών. Η ελληνική συμμετοχή υπήρξε η μοναδική ανάμεσα σε δεκαεπτά εταιρίες από οκτώ ευρωπαϊκές χώρες.

Η αστική μικροφάρμα, αυτή τη στιγμή αποτελεί θέμα συζήτησης παγκοσμίως. Πολλοί είναι αυτοί που οραματίζονται μελλοντικές πόλεις με πολυώροφα θερμοκήπια μέσα στα οποία τα φυτά θα αναπτύσσονται με υδροπονικές μεθόδους και σε φυσικά ανακυκλώσιμα υποστρώματα. Ο καθηγητής Δημόσιας Υγείας στο πανεπιστήμιο Columbia, Dr. Despommier, υποστηρίζει πως μια εγκατάσταση 30 ορόφων (διαστάσεις ενός οικοδομικού τετραγώνου), θα είναι σε θέση να παράγει τροφή για 50.000 ανθρώπους, ενώ 160 τέτοια κτήρια θα μπορούσαν να θρέψουν όλους τους κατοίκους της Νέας Υόρκης!

Η “recyworks” φιλοδοξεί μέσα στην επόμενη πενταετία να έχει δημιουργήσει 35 μικροφάρμες μέσα στην Αθήνα. Ξεκινάει, προς το παρόν μέσα σε ένα εγκαταλειμμένο βιομηχανικό χώρο που της παραχώρησε ο Δήμος Αθηναίων. Να σημειωθεί πως αρκετοί είναι οι δήμοι της Αττικής που έχουν απλώσει χέρι συνεργασίας και έχουν δει θετικά αυτή τη μέθοδο “ολιγαρκούς” καινοτομίας. Το ζήτημα είναι πως η υλοποίηση του σχεδίου “σκοντάφτει”, ως συνήθως στη χώρα μας, στον πολυκερματισμό των υπηρεσιών και στη γραφειοκρατία και έτσι χάνεται πολύτιμος χρόνος. Στον ίδιο χρόνο που οι δημιουργοί της “recyworks” προσπαθούν να παρακάμψουν τα εμπόδια, Ολλανδοί και Δανοί συνάδελφοί τους έχουν “στήσει” τις φάρμες και έχουν ξεκινήσει την παραγωγή μανιταριών. Η ομάδα, παρότι δέχεται προτάσεις για συνεργασία στο εξωτερικό δεν επιθυμεί να φύγει από την Ελλάδα. “Έχουμε αποφασίσει να μείνουμε εδώ και να το παλέψουμε. Βλέπουμε ότι είναι δύσκολο, αλλά πρέπει να το προσπαθήσουμε. Τώρα, που είμαστε ακόμη νέοι για να έχουμε και μπόλικο χρόνο ακόμη και για να αποτύχουμε! “, συμπληρώνει ο Πάνος Δρακούλης.