Λαχανικά & φρούτα του Νοέμβρη

Βροχάρης, διότι είναι ο μήνας με τις περισσότερες βροχές μέσα στο έτος

Σποριάς, εξαιτίας της σποράς των δημητριακών

Χαμένος, διότι η διάρκεια της μέρας μειώνεται και η δουλειά χάνεται και

Παχνιστής, διότι κλείνουν τα ζώα στο παχνί.

Λαχανάκι Βρυξελλών: Ετήσιο λαχανικό που εμφανίστηκε στη Ρώμη τον 16οαιώνα, ενώ αργότερα η καλλιέργεια του μεταφέρθηκε στα περίχωρα των Βρυξελλών από όπου πήρε και το όνομα του. Είναι εξαιρετικά ωφέλιμο για τον ανθρώπινο οργανισμό, καθώς έχει εξαιρετικά χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο, ενώ δεν περιέχει καθόλου λίπος και χοληστερίνη. Είναι επίσης γνωστό ότι το λαχανάκι Βρυξελλών έχει αντικαρκινική δράση. Χάρη στην περιεκτικότητα τους σε χλωροφύλλη, βοηθούν στην πρόληψη των κυτταρικών μεταλλάξεων που εμφανίζονται προκαρκινικά, ενώ συνεισφέρει εξαιρετικά στην καταστολή των αλλοιώσεων του παχέος εντέρου, τους γνωστούς πολύποδες. Τέλος σημαντικό όφελος έχει η υψηλή περιεκτικότητα του σε Βιταμίνη C, φολικό όξυ, κάλιο και φώσφορο.

Trivia: Για καλύτερη αφομοίωση των θρεπτικών συστατικών κατά το μαγείρεμα τους, καλό θα είναι να επιλέγονται λαχανάκια ισομεγέθη με έντονο πράσινο χρώμα.

Μαρούλι : Ένα από τα πιο γνωστά πράσινα λαχανικά και βάσικο συστατικό του παραδοσιακού ελληνικού τραπεζιού, εξαιρετικά θρεπτικό λόγω της υψηλής περιεκτικότητας των φύλλων του σε χλωροφύλλη. Περιέχει μια πλειάδα θρεπτικών ουσιών όπως τις βιταμίνες A, B, C και E, α-β καροτένιο, καθώς επίσης μαγγάνιο και χρώμιο, με το τελευταίο να αποτελεί μια σημαντικότατη ουσία για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού καθώς πιθανή έλλειψή του δημιουργεί προβλήματα που σχετίζονται με το μεταβολισμό και το διαβήτη. Το μαρούλι τρώγεται ωμό σε σαλάτες, όπως επίσης και μαγειρεμένο (φρικασέ). Αποτελεί ένα σημαντικό επιπρόσθετο εισόδημα για τον έλληνα παραγωγό καθώς το κόστος παραγωγής του περιορίζεται στην πρωτογενή κατεργασία του εδάφους, την υποτυπώδη λίπανση και τα βασικά ποτίσματα, ενώ η ιδανική θερμοκρασία για την καλλιέργεια του είναι 7-18ο C.

Trivia: Το ιδανικό «dressing» για το μαρούλι είναι το λαδόξυδο, καθώς τα υπόλοιπα όπως η μαγιονέζα μειώνουν την αντιτοξινωτική του δράση.

Ραδίκι : Γένος φυτών της οικογένειας των σύνθετων. Το ποώδες αυτό φυτό έχει πασαλώδη ρίζα και βλαστό με πολλά παρακλάδια. Τα ραδίκια ανήκουν στην κατηγορία cichorium και διακρίνονται στα άγρια και τα ήμερα ραδίκια ή αλλιώς αντίδια. Έχουν πικρή γεύση και είναι πλούσια σε βιταμίνες Β1, Β2 και καροτενοειδή όπως επίσης και κάλιο, νάτριο, φώσφορο και μαγνήσιο. Τέλος είναι πλούσια σε υδατάνθρακες και έχουν χαμηλή θερμιδική αξία. Οι σημαντικότερες ποικιλίες ραδικιών είναι : τα κόκκινα (πικρή γεύση, στενά φύλλα), τα άγρια (στενό σγουρό φύλλο), τα ήμερα (γλυκιά γεύση) και τα ιταλικά (κόκκινο χρώμα, ελαφριά πικρή γεύση).

Trivia : Παλιότερα, οι λαϊκοί θεραπευτές χρησιμοποιούσαν τα ραδίκια για την θεραπεία ασθενειών του ήπατος και της χολής. Πλέον έχει φανεί από κλινικές έρευνες πως ένα συστατικό που περιέχεται, το κιχώριο, έχει όντως ηπατοπροστατευτική δράση.

Καρότο : Το καρότο (λατινικό όνομα Daucus carota subsp) είναι ένα εξαιρετικά εύγεστο λαχανικό, συστατικό πολλών συνταγών. Είναι πλούσιο σε ζάκχαρα και ιχνοστοιχεία, βιταμίνες Β1 και Β2 καθώς επίσης και στην ουσία νιασίνη (βιταμίνη Β3, η έλλειψη της οποίας προκαλεί την ασθένεια πελλάγρα). Είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά τα οποία προστατεύουν τα κύτταρα και βοηθάνε στην πρόληψη του καρκίνου του πνεύμονα καθώς επίσης και στην προληψη αλλων μορφών καρκίνου. Επίσης προστατεύουν τον οργανισμό από ασθένειες όπως το άσθμα και οι ρευματισμοί. Υπάρχουν 4 βασικές ποικιλίες καρότου, η ποικιλία Chantenay ( χοντρό και κοντό σχήμα), η Danvers (κωνικό σχήμα με κατάληξη σε μικρή άκρη), η Imperator (ομοιομορφία στο σχήμα) και η Nantes (κυλινδρικό σχήμα και αυξημένη γλυκύτητα).

Trivia : Η υπερκατανάλωση καρότου προκαλεί κιτρινισμό του δέρματος, μια ασθένεια γνωστή ως καροτεναιμία.

Λάχανο : Διετές και ποώδες φυτό, μέλος της οικογένειας των κραμβοειδών. Ευδοκιμεί σε θερμοκρασίες από 15-18 βαθμούς και έχει μεγάλη ανάγκη από αρδευτικό νερό. Το λάχανο είναι πλούσιο σε βιταμίνη C και σε διάφορα ιχνοστοιχεία απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού και κυρίως του πεπτικού συστήματος. Επίσης περιέχει σημαντικές ποσότητες βιταμίνης Α, φολικού οξέος, φωσφόρου και θείου. Συνίσταται η κατανάλωση του σε άτομα που ταλαιπωρούνται από άσθμα, ισχιαλγίες και αυπνίες. Πρέπει τέλος, να τονιστεί ο ρόλος του ως παράγοντα καταπολέμησης του έλκους, καθώς επίσης και η σημαντική συμβολή του στην αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη. Το λάχανο είναι συστατικό σε πολλές σαλάτες, βρασμένο ή ωμό, ενώ επίσης μπορεί να γίνει σούπα.

Trivia : Τα φύλλα του φυτού χρησιμοποιούνται για την παραγωγή φυτού ή ως επιθέματα.

Φινόκιο : Το φινόκιο ή μαραθόριζα είναι ένας μεγάλος άσπρος βολβός που χρησιμοποείται ως αρωματικό σε κρέας και σε παστό. Έχει γεύση και άρωμα ούζου και συνδυάζεται επίσης με θαλασσινά και πίτες. Φυτρώνει στην Κρήτη, στις Κυκλάδες και στη νότια ηπειρωτική Ελλάδα. Στην ουσία η μαραθόριζα είναι το κάτω μέρος του κορμού, όπου τα σαρκώδη φύλλα του καλλιεργημένου μάραθου σχηματίζουν ένα είδος «κρεμμυδιού» το φινόκιο. Κατά την επιλογή του προσέχουμε να έχει λαμπερό άσπρο χρώμα, χώρις κίτρινο στις άκρες, ενώ στο πάνω μέρος της ρίζας τα τρυφερά πράσινα φύλλα υποδηλώνουν τη φρεσκάδα του. Οι αρχαίοι Έλληνες και ρωμαίοι το εκτιμούσαν ιδιαιτέρως για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες και το περιέγραφαν ως «καλό και χρήσιμο βότανο».

Trivia : Φημολογείται ότι το φυτό που χρησιμοποίησε ο Προμηθέας για να δώσει τη φωτιά στους ανθρώπους από τους Θεούς ήταν μαραθόριζα!

Μανταρίνι : Η μανταρινιά είναι μικρό εσπεριδοειδές δένδρο που μοίαζει με την πορτοκαλιά. Ο καρπός της, το μανταρίνι, τρώγεται συνήθως ωμό ή σε φρουτοσαλάτες. Επίσης γίνεται γλυκό του κουταλιού, ενώ η φλούδα του (το ξύσμα αυτής) είναι βασικό συστατικό αρκετών γλυκισμάτων. Είναι πλούσια πηγή καλίου, παίζει σημαντικό ρόλο στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, ενώ η συχνή κατανάλωση του μειώνει κατά πολύ τον κίνδυνο εμφάνιση καρκίνου του ήπατος. Η φλούδα του μανταρινιού έχει εξίσου θετικές επιπτώσεις για την υγεία καθώς διευκολύνει την πέψη και ανακουφίζει από τον κοιλόπονο. Οι κυριότερες ποικιλίες μανταρινού είναι οι κλημεντίνες, τα satsuma και τα tangor. Τέλος το μανταρίνι είναι πλούσιο σε καροτενοειδή, ενώ μια μερίδα 100 γραμμαρίων αντιστοιχεί σε 53 θερμίδες.

Trivia : Λίγοι γνωρίζουν πως το μανταρίνι έχει ηρεμιστική δράση χάρις στα άλατα βρωμίου που περιέχει.

Σταφίδα : Αποτελεί ένα από τα πιο παραδοσιακά και διαδεδομένα ελληνικά προϊόντα. Πρόκειται ουσιαστικά για αποξηραμένο σταφύλι. Διακρίνεται σε δύο τύπους την μαύρη και την άσπρη (σουλτανίνα). Για την κατανάλωση της απαιτείται η ξήρανση του καρπού για περίπου δέκα μέρες κάτω από τον ήλιο. Η κυριότερη ελληνική ποικιλία είναι η κορινθιακή. Η σταφίδα καταναλώνεται ωμή ή χρησιμοποιείται στο μαγείρεμα. Περιέχει μεγάλες ποσότητες βιταμινών Β1, Β2, Β6 και C, σίδηρο, φώσφορο, καθώς επίσης και ασβέστιο. Είναι γνωστή ως ρυθμιστής της πίεσης του αίματος καθώς επίσης και ως ελεγκτής της χοληστερόλης. Τέλος αποτελεί σημαντικό σύμμαχο στην πρόληψη ασθενειών που σχετίζονται με τα δόντια, λόγω της περιεκτικότητας της σε φρουκτόζη και γλυκόζη. Είναι εξαιρετικά χορταστική (100 γραμμάρια αντιστοιχούν σε 250 θερμίδες) και λόγω του γεγονότος, όπως προαναφέρθηκε, της υψηλής περιεκτικότητας της σε σίδηρο, βοηθάει στην αντιμετώπιση της σιδηροπενικής αναιμίας.

Trivia : Σχετική μελέτη έδειξε ότι 1/4 της κούπας σταφίδα την ημέρα, μειώνει την χοληστερόλη κατά 10%.

Φουντούκι : Η φουντουκιά είναι φυλλοβόλο δέντρο με ύψος περίπου 35 μέτρα. Είναι ανθεκτική σε χαμηλές θερμοκρασίες, αναπτύσσεται γρήγορα και ομοιόμορφα ιδιαίτερα σε υγρό, δροσερό κλίμα. Ο καρπός της είναι το φουντούκι ένας από τους πιο γευστικούς ξηρούς καρπούς. Όταν ο καρπός αποκτήσει καστανό χρώμα, το φουντούκι συγκομίζεται, αφαιρείται το περίβλημα του και στη συνέχεια μπαίνει σε ειδικό κλίβανο για να αποξηρανθεί. Στην Ελλάδα συναντούμε δύο είδη φουντουκιάς, την ημεροφουντουκιά (λεπτοκαρυά) και την αγριοφουντουκιά. Το φουντούκι όσο βρίσκεται μέσα στο κέλυφος διατηρείται φρέσκο, ενώ τον κυριότερο εχθρό του αποτελεί η μούχλα.

Trivia : Ο καλύτερος τρόπος για να διατηρηθεί το φουντούκι είναι σε πλαστικές σακούλες που κλείνουν αεροστεγώς. Επίσης πρέπει να είναι απομακρυσμένο από έντονες μυρωδιές καθώς έχει την τάση να τις απορροφεί.