Υπάρχουν τροφές οι οποίες λειτουργούν θετικά όσον αφορά την υγεία των δοντιών μας και άλλες που τους κάνουν κακό. Ας δούμε ποιες είναι αυτές, έτσι ώστε να τις συμπεριλάβουμε στη διατροφή μας ή να περιορίσουμε την κατανάλωσή τους.«Το προλαμβάνειν είναι καλύτερο από το θεραπεύειν». Αυτή η τόσο σημαντική ρήση ισχύει φυσικά και για τα δόντια μας, τα όργανα που μας βοηθούν στη μάσηση, στην κατάποση και στην ομιλία. Αν, λοιπόν, τους δώσουμε λίγο παραπάνω σημασία θα γλιτώσουμε και τα –πολλές φορές οδυνηρά– προβλήματα στη στοματική κοιλότητα, αλλά και από τις επίπονες και δαπανηρές επισκέψεις στον οδοντίατρο.
Τις τροφές που αναφέρονται πιο κάτω και οι οποίες βλάπτουν τους κυνόδοντες και τους γομφίους μας, δεν είναι απαραίτητο να τις αποκλείσουμε από τη διατροφή μας αλλά καλό είναι να τις καταναλώνουμε με μέτρο. Άλλωστε, μια καραμέλα βουτύρου ανά διαστήματα, δεν έβλαψε ποτέ κανέναν.
– Τα εσπεριδοειδή
Τα εσπεριδοειδή, που στην Ελλάδα τα βρίσκουμε άφθονα όλες τις εποχές του χρόνου και κάνουν καλό στην υγεία μας με πολλούς τρόπους, ενοχοποιούνται για τις βλαβερές τους συνέπειες στα δόντια μας. Η όξινη φύση του χυμού των λεμονιών και των γκρέιπ φρουτ οδηγεί στη σταδιακή διάβρωση του σμάλτου των δοντιών. Μικρότερη ζημιά, όμως, προξενεί ο χυμός του πορτοκαλιού. Πάντως, στο εμπόριο κυκλοφορούν χυμοί πορτοκαλιού ενισχυμένοι με ασβέστιο, το οποίο με τη σειρά του ενισχύει το σμάλτο των δοντιών. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να βουρτσίζουμε τα δόντια μας έπειτα από κατανάλωση χυμών των εσπεριδοειδών.
– Οι μαλακές καραμέλες
Οι καραμέλες βουτύρου και τύπου βουτύρου με διαφορετικές γεύσεις, τις οποίες σαν παιδιά όλοι αγαπούσαμε και ακόμη αγαπάμε, δυστυχώς προξενούν πολύ κακό στα δόντια. Αυτό δεν είναι δύσκολο να το αντιληφθούμε, αφού κολλάνε πάνω σ’ αυτά, επιτρέποντας έτσι στα βακτήρια του στόματος να τρέφονται με την ησυχία τους με τη ζάχαρη που τους προσφέρει η καραμέλα, να παράγουν τα κατάλληλα βλαβερά οξέα και έτσι να καταστρέφουν τα δόντια μας, αναγκάζοντάς μας να επισκεφθούμε τον οδοντίατρο. Εκτός από αυτό, οι μαλακές καραμέλες φέρουν οι ίδιες στα συστατικά τους διαβρωτικά οξέα, τα οποία δρουν βοηθητικά στα οξέα των βακτηρίων.
– Οι… υπόλοιπες καραμέλες
Αντίθετα με τις μαλακές καραμέλες, οι κλασικές καραμέλες μπορεί να μην κολλάνε στα δόντια μας, αλλά δεν διαλύονται εύκολα στο στόμα, με αποτέλεσμα την παρατεταμένη παραμονή τους σε αυτό. Έτσι, δίνεται άπλετος χρόνος στα βακτήρια ώστε να παράγουν τα διαβρωτικά οξέα. Επίσης, εκτός από τη διάβρωση του σμάλτου, οι σκληρές καραμέλες συχνά μας οδηγούν και σε σπάσιμο των δοντιών, κάτι που δεν διορθώνεται βέβαια ούτε με καλό βούρτσισμα έπειτα από την κατανάλωσή τους, ούτε με οδοντικό νήμα, αλλά μας οδηγεί στον ειδικό ορθοδοντικό.
– Οι πίκλες και τα τουρσιά
Οι πίκλες και τα τουρσιά χρειάζονται κάποιο οξύ για να παρασκευαστούν, το οποίο τους δίνει το ξίδι. Αυτό, όμως, που δίνει στις πίκλες και τα τουρσιά την αλμυρή και ελαφρώς ξινή γεύση τους και τα κάνει αγαπητά για τον ουρανίσκο μας, είναι το ίδιο που προκαλεί και ζημιά στο σμάλτο των δοντιών μας. Καλό είναι, λοιπόν, να φροντίζουμε επιμελώς τα δόντια μας έπειτα από την κατανάλωσή τους.
– Τα αναψυκτικά
Όλοι γνωρίζουμε πως τα αναψυκτικά κάνουν κακό στην υγεία μας γενικά, αλλά και ειδικότερα στην υγεία των δοντιών μας, αφού είναι πλούσια σε ζάχαρη. Όμως, αυτή καθ’ εαυτή η ζάχαρη που περιέχουν δεν κάνει τόσο κακό όσο τα οξέα που εμπεριέχονται στα ανθρακούχα αυτά ποτά και μπορεί να βλάψουν σε μεγαλύτερο βαθμό τα δόντια μας. Ακόμη και τα αναψυκτικά διαίτης, τα οποία δεν περιέχουν ζάχαρη, κάνουν κακό στα δόντια μας, αφού μεταξύ των συστατικών τους εμπεριέχονται το κιτρικό και το φωσφορικό οξύ. Γι’ αυτό, αν δεν μπορούμε να τα βγάλουμε τελείως από τη διατροφή μας, καλό θα είναι να τα καταναλώνουμε μαζί με το φαγητό, έτσι ώστε η τροφή να εξουδετερώνει τα οξέα. Επιπλέον, όταν τα αναψυκτικά συνδυάζονται με φαγητό, μειώνεται η περίοδος έκθεσης των δοντιών μας στα οξέα.
– Τα ενεργειακά ποτά
Αν αντικαταστήσουμε τα αναψυκτικά με ενεργειακά ποτά, θέλοντας να πιούμε κάτι γλυκό και ανθρακούχο, ας μη γελιόμαστε πως το κακό που θα προξενήσουμε στα δόντια μας θα είναι λιγότερο. Τα ενεργειακά ποτά είναι όξινα και πολλές φορές προξενούν ακόμη μεγαλύτερο κακό στα δόντια μας απ’ ό,τι τα αναψυκτικά.
– Το κρασί
Υπάρχει μια ρήση, η οποία λέει: «Οτιδήποτε δεν θέλετε να λερώσει το λευκό σας τραπεζομάντηλο, δεν θέλετε να “λερώσει” και τα δόντια σας». Το κόκκινο κρασί, εν προκειμένω, περιέχει χρωματογόνα, τα οποία με τη σειρά τους παράγουν ουσίες οι οποίες αποχρωματίζουν τα δόντια. Επιπλέον, οι τανίνες τις οποίες περιέχει το κόκκινο κρασί στεγνώνουν το στόμα και έτσι δημιουργούν ακόμη περισσότερους λεκέδες στα δόντια. Ωστόσο, ο “εχθρός” δεν είναι μόνον το κόκκινο κρασί, αλλά και το λευκό. Αυτό περιέχει οξέα, τα οποία επιτρέπουν σε λεκέδες από τα τρόφιμα ή από άλλα ποτά να κάνουν καλύτερα τη “δουλειά” τους.
– Τα κρακεράκια
Τα δημοφιλή σε όλους μας κράκερ είναι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες, τα οποία μέσα στο στόμα μας μετατρέπονται εύκολα σε ζάχαρη και έτσι παρέχουν μπόλικη τροφή στα βακτήρια του στόματος, τα οποία εν τέλει χαλάνε τα δόντια μας. Ακόμη, όταν μασάμε τα κράκερ, δημιουργείται ένας κολλώδης πολτός, ο οποίος κολλάει στα δόντια και μπαίνει ανάμεσά τους, καταστρέφοντάς τα. Βέβαια, καταναλώνοντας κράκερ σε αραιά διαστήματα δεν κινδυνεύουμε, πολλώ μάλλον όταν φροντίζουμε έπειτα από την κατανάλωσή τους να κάνουμε σωστή στοματική υγιεινή.
– Ο καφές
Όταν έχετε απολαύσει τον καφέ σας, κοιτάξτε την άδεια κούπα σας. Θα παρατηρήσετε λεκέδες από τον καφέ, ίδιους μ’ εκείνους που παρατηρούν οι άλλοι στα δόντια σας αφού έχετε καταναλώσει πολύ καφέ και για μεγάλο διάστημα, χωρίς να έχετε κάνει σωστή στοματική υγιεινή. Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως οι λεκέδες του καφέ είναι περισσότερο επίμονοι και από τους λεκέδες που προκαλεί το κάπνισμα.
– Το τσάι
Όσοι ενοχοποιούν τον καφέ για διάφορα δεινά που μπορεί να προκαλέσει στον οργανισμό μας και προτιμούν να καταναλώνουν τσάι, διακινδυνεύουν το ίδιο τη στοματική τους υγιεινή. Ειδικά το μαύρο τσάι μπορεί να λεκιάσει τα δόντια μας περισσότερο από τον καφέ, αφού περιέχει τανίνες ίδιες με εκείνες που περιέχει και το κόκκινο κρασί. Επομένως, ποικιλίες τσαγιού όπως το πράσινο και το λευκό, οι οποίες έχουν χαμηλότερη περιεκτικότητα σε τανίνες, δεν προκαλούν τόσο κακό στα δόντια όσο το μαύρο. Προτιμήστε τες.
Πώς να «σώσετε» την κατάσταση
Τώρα που γνωρίσαμε ποιες τροφές κάνουν κακό στα δόντια, καλό είναι να δούμε και ποιες τροφές βοηθούν στην υγεία των δοντιών ή ακόμη καλύτερα, μπορούν να διασώσουν την υγιεινή του στόματος όταν έχει ξεφύγει από τον έλεγχό μας. Το καλό της υπόθεσης είναι πως αν κάποιος ακολουθήσει μια υγιεινή διατροφή, τότε ήδη καταναλώνει κάποιες από αυτές τις «καθαριστικές» τροφές.
– Τσίχλα χωρίς ζάχαρη
– Το νερό
Το νερό, όπως και το σάλιο, βοηθά στον φυσικό καθαρισμό των δοντιών από τα σάκχαρα και τα οξέα. Επίσης, περιέχει φθόριο, το οποίο προστατεύει τα δόντια από τη διάβρωση και μάλιστα είναι και συστατικό σε μερικές οδοντόκρεμες και οδοντικά διαλύματα. Το νερό, λοιπόν, κάνει καλό και στα δόντια.
– Τα γαλακτοκομικά προϊόντα
Το ασβέστιο είναι σημαντικό γενικά για την υγεία μας και ειδικότερα και για την υγεία των δοντιών μας. Το ασβέστιο φροντίζει για το σμάλτο των δοντιών, όπως φροντίζει και για τα κόκκαλα του σώματος. Βασικές πηγές ασβεστίου είναι το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Τα τυριά μάλιστα, περιέχουν καζεΐνη, η οποία σε συνδυασμό με το ασβέστιο, παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας των δοντιών, αλλά και στην “επισκευή” του χαλασμένου σμάλτου.
– Οι φυτικές ίνες
Τα φυλλώδη λαχανικά και γενικότερα οι τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, πέρα από τις ευεργετικές ιδιότητές τους και το καλό που προσφέρουν στον οργανισμό, επειδή απαιτούν παραπάνω μάσημα από τις υπόλοιπες τροφές, κάνουν πολύ καλό και στα δόντια. Το σάλιο που παράγεται με το μάσημα και τα κομματάκια από τα λαχανικά, καθαρίζουν τα δόντια και κάθε γωνιά του στόματος περισσότερο από κάθε άλλη τροφή.
– Οι φράουλες
Οι φράουλες είναι καλές για τα δόντια, αφού περιέχουν φυσικό λευκαντικό δοντιών. Δοκιμάστε να πολτοποιήσετε μερικές, προσθέστε και λίγη μαγειρική σόδα και απλώστε το μίγμα στα δόντια σας με μια μαλακή οδοντόβουρτσα. Έπειτα από πέντε λεπτά καθαρίστε τα, χαμογελάστε και θα δείτε ότι το χαμόγελό σας θα είναι πιο λευκό. Μην ξεχάσετε όμως να χρησιμοποιήσετε οδοντικό νήμα, για τους σπόρους της φράουλας που θα “τρυπώσουν” ανάμεσα στα δόντια σας. Αυτοί οι σπόροι, αν ξεχαστούν εκεί, δεν θα λειτουργήσουν λευκαντικά.
