Της Βασιλικής Χρυσοστομίδου
Κομβόι τα αυτοκίνητα στο δάσος. Με καλάθια στο χέρι, χωρισμένοι σε ομάδες με οδηγούς ειδικούς μανιταροσυλλέκτες, εκατοντάδες κόσμου αρχίζει το κυνήγι μανιταριών. Δέκα μέρες βροχή και ανήμερα, λιακάδα. Η γη, γεμάτη καρπό και ο ενθουσιασμός, δεν κρύβεται. Δεν έχει σημασία που οι περισσότεροι είναι άπειροι, αρκεί να συγκεντρωθούν τα δείγματα – εδώδιμα, δηλητηριώδη, τοξικά. Ακολουθούν η ταυτοποίηση και η κατηγοριοποίηση: καρτελάκια με τις ονομασίες αλλά και πληροφορίες για το κάθε είδος μανιταριού, στη θέση τους στα τραπέζια που εκτίθενται.
Είναι η 1η Γιορτή Μανιταριού στην Καλαμπάκα, που διοργάνωσε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Μετεώρων και Μουσείο Μανιταριών στις αρχές Οκτωβρίου (2-3-4/10), με την υποστήριξη της Περιφερειακής Θεσσαλίας, του Δήμου Καλαμπάκας, των Μανιταρόφιλων Ελλάδας, Ηπείρου και Δυτικής Μακεδονίας. «Πέντε χιλιάδες επισκέπτες, 8.000 δωρεάν μανιταρο-μερίδες. Το αδιαχώρητο. Η πληρότητα των ξενοδοχείων στην Καλαμπάκα ήταν 100%, το ίδιο στα Τρίκαλα. Οι υπόλοιποι αναζήτησαν κατάλυμα στα γύρω ορεινά χωριά. Ηρθαν από Θράκη, Κυκλάδες, Κρήτη…» κάνει τον απολογισμό ο κ. Νίκος Πάλλας, διευθυντής του Μουσείου, και συνεχίζει: «Προσκεκλημένοι ήταν επίσης μανιταρόφιλοι αλλά και πανεπιστημιακοί από το εξωτερικό. Οι δε ξένοι τουρίστες έζησαν μία ανεπανάληπτη εμπειρία». Γευσιγνωσία και ψυχαγωγία συμπορεύτηκαν σε μία γιορτή επιπέδου. Εκθεση μανιταροτέχνης, θεατρική παράσταση, συναυλία, παραδοσιακοί χοροί… Μέχρι τις 2.30 το πρωί, έβλεπες στην πλατεία Ιάπωνες, Κινέζους, Αμερικανούς, Ελληνες… όλοι χόρευαν και δοκίμαζαν 20 διαφορετικές γεύσεις μανιταριών: τρουφομανιταρομακαρονάδα, φασολάδα με βωλίτες, κουρκούτι με μανιτάρια, σουβλάκι μανιτάρι, ψητά και τηγανητά μανιτάρια, σνίτσελ μανιτάρι, μανιταροπίλαφο, μανιταρόσουπα… Η Γιορτή Μανιταριών στην Καλαμπάκα έγινε πλέον θεσμός. Και το πιο σημαντικό; Βγάλαμε τον κόσμο στο δάσος» καταλήγει ο ίδιος.
Ομως η συγκεκριμένη διοργάνωση στα Μετέωρα δεν ήταν η πρώτη που πραγματοποιήθηκε στη χώρα μας: «Δεκατρία χρόνια πριν, στις όχθες του ποταμού Βενέτικου, στα Γρεβενά, υλοποιήσαμε την πρώτη γιορτή μανιταριού ενώ ακολούθησαν κι άλλες, τοπικού ή περιφερειακού χαρακτήρα σε όλη την Ελλάδα, από την Καστοριά έως τα Καλύβια Αττικής· 143 σεμινάρια έχω αριθμήσει ώς τώρα» θα πει ο κ. Γιώργος Κωνσταντινίδης, εμπνευστής της αρχικής. Δάσκαλος, πρόεδρος των Μανιταρόφιλων Ελλάδας, συγγραφέας έξι σχετικών βιβλίων και βραβευθείς από την Ακαδημία Αθηνών προ 12ετίας για την προσφορά του, ο κ. Κωνσταντινίδης δεν παραλείπει να τονίσει πως «κορυφαίοι Ευρωπαίοι μυκητολόγοι παραδέχονται πλέον ότι αν και ξεκινήσαμε αργά την καταγραφή, έρευνα και αξιοποίηση του μανιταριού, επειδή το αντιμετωπίσαμε εξαρχής πολύπλευρα, σήμερα, 16 χρόνια μετά τη συγκρότηση του πρώτου συλλόγου μανιταρόφιλων και τη δημιουργία οκτώ συλλόγων συνολικά, γίνεται λόγος στο εξωτερικό για το “σύγχρονο ελληνικό θαύμα μανιταροφιλίας”, παρόλο που ώς το πρόσφατο παρελθόν, Ελληνες, Αλβανοί και Βρετανοί, θεωρούνταν οι πιο “μανιταροφοβικοί” λαοί της Ευρώπης».
Τα μικροκλίματα της Ελλάδας, εξασφαλίζουν μεγάλη βιοποικιλότητα μανιταριών. Με καταγεγραμμένα περίπου 3.000-3.500 είδη, τα μισά από όσα υπολογίζεται πως υπάρχουν στην Ελλάδα, σύντομα αναμένεται να αποδειχθεί ότι η Ελλάδα είναι, αν όχι καλύτερη, εξίσου πλούσια σε ποικιλία μανιταριών με την Ιταλία, η οποία θεωρείται η πρώτη χώρα στην Ευρώπη. Το μανιτάρι αναδεικνύεται σε εναλλακτικό τουριστικό προϊόν, σε πρώτη ύλη για ανάπτυξη (προσέλκυση επισκεπτών εκεί όπου πραγματοποιούνται εκδηλώσεις ή ευδοκιμεί το μανιταροκυνήγι). Επιπλέον, είναι ένα προϊόν που μεταποιείται, συσκευάζεται, πωλείται. «Καθόλου τυχαίο που συνεχώς αυξάνονται και ανθούν οι σχετικές με το μανιτάρι επιχειρήσεις. Επιπλέον, η τεράστια ζήτηση έχει αναδείξει εκατοντάδες συλλέκτες, κάποιοι από τους οποίους απολαμβάνουν ένα σεβαστό εισόδημα» σχολιάζει ο κ. Κωνσταντινίδης.
Υπάρχουν όμως πιστοποιημένοι συλλέκτες στην Ελλάδα; Οπως λέει ο ίδιος «αυτό είναι ένα πρόβλημα. Αν και στην Ευρώπη υπάρχει πιστοποίηση, σε Ελλάδα, Πορτογαλία και Κύπρο δεν υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο για τη συλλογή μανιταριών. Ωστόσο, βρισκόμαστε σε επαφή με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, έχοντας υποβάλει σχετική πρόταση, ευελπιστώντας ότι θα βρεθεί σύντομα λύση. Αλλωστε, αυτό είναι σημαντικό όχι μόνο για τον ιδιώτη μανιταρόφιλο, αλλά για να ξεκινήσει η ανάπτυξη σε έναν τομέα πολύ ελπιδοφόρο».
Οκτώ νέα παγκόσμια είδη
Την τελευταία διετία, η ερευνητική ομάδα των μανιταρόφιλων Ελλάδας, συνεργαζόμενη με μανιταρόφιλους απ’ όλη την Ευρώπη, ασχολήθηκε με δύο μόνο από τα εκατοντάδες γένη υπόγειων μανιταριών, τα οποία πολύ δύσκολα ανιχνεύονται. Σύμφωνα με τον κ. Γιώργο Κωνσταντινίδη, πρόεδρο των μανιταρόφιλων Ελλάδας, «καταγράψαμε οκτώ καινούργια παγκόσμια είδη, εκ των οποίων τα δύο έχουν πάρει το επίθετο “ελληνική”, επειδή βρέθηκαν μόνο στην Ελλάδα: Gauteria hellenica και Barssia hellenica. Η αξία τους, μεγάλη».
Ανέκαθεν τα ελληνικά μανιτάρια αναφέρονταν ως τα καλύτερα. Υπάρχει άραγε επιστημονική βάση; Οπως επισημαίνει ο κ. Κωνσταντινίδης, «πριν από εννέα χρόνια, το Χημικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων μου ζήτησε δείγματα από 50 είδη μανιταριών της Β. Πίνδου. Τα συνέλεξα από τα Γρεβενά και από τους νομούς Καστοριάς, Κοζάνης, Φλώρινας, Τρικάλων και Ιωαννίνων. Τα αποτελέσματα, ενδιαφέροντα και εντυπωσιακά. Κατόπιν ανάλυσης, ανιχνεύθηκαν αρωματικά στοιχεία, όπως αυτά που έχει το γαρίφαλο, η κανέλλα, ο δυόσμος… μέχρι και αφρικανικό τζίντζερ! Σε ένα είδος μόνο, βρέθηκαν 99 αρωματικά στοιχεία! Ακόμη μεγαλύτερη σημασία έχει όμως η δεύτερη έρευνα που έγινε αργότερα για να ελεγχθεί η περιεκτικότητα των ελληνικών μανιταριών αφενός σε στοιχεία πολύτιμα για τον ανθρώπινο οργανισμό, αφετέρου σε βαριά μέταλλα, που είναι επιβλαβή. Οπως προέκυψε, τα ωφέλιμα συστατικά ήταν σε πολύ υψηλά επίπεδα, ενώ τα δεύτερα σε τόσο χαμηλές συγκεντρώσεις, ώστε απείχαν πολύ από τα όρια που θέτει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Επειδή δε οι Γερμανοί θεώρησαν ότι “εξιδανικεύουμε” τα δικά μας μανιτάρια, μου ζήτησαν δεύτερη παρτίδα δειγμάτων από τα ίδια είδη, από τις ίδιες περιοχές. Αυτό και έγινε. Τα αποτελέσματα; Σαν… φωτοτυπία της αρχικής έρευνας. Επιβεβαιώθηκε έτσι και εργαστηριακά, ότι τα ελληνικά μανιτάρια είναι πράγματι τα κορυφαία στον κόσμο».
kathimerini.gr
