Σχεδιάστε σωστά τον λαχανόκηπό σας

Βασι­κά ερωτήματα

Ας πάρουμε όμως τα πράγ­ματα από την αρχή. Ποιος θα κάνει την περισ­σό­τερη δου­λειά στον λαχα­νό­κηπο που σχε­διά­ζετε; Θα είναι ένα οικο­γε­νειακό πρό­γραμμα όπου θα συμ­με­τέ­χουν και τα άλλα μέλη της οικο­γέ­νειας ή η δου­λειά θα γίνε­ται μόνο από σας; Θα είναι μια απα­σχό­ληση του Σαβ­βα­το­κύ­ρια­κου ή θα μπο­ρείτε να ασχο­λεί­σθε κάθε μέρα; Όλα αυτά έχουν τη σημα­σία τους γιατί από αυτές τις προ­ϋ­πο­θέ­σεις εξαρ­τά­ται πόσο μεγά­λος θα είναι ο κήπος σας και πόσο καλά καλ­λιερ­γη­μέ­νος. Να θυμά­στε ότι ένας μικρός αλλά καλά φρο­ντι­σμέ­νος κήπος χωρίς ζιζά­νια παρά­γει περισ­σο­τερα λαχα­νικά από ένα μεγάλο κήπο γεμάτο αγριόχορτα.

Το αμέ­σως επό­μενο ερώ­τημα είναι θέμα γού­στου. Ποια λαχα­νικά αρέ­σουν σ’ εσάς και στην οικο­γέ­νειά σας; Κάντε λοι­πόν ένα κατά­λογο με τις οικο­γε­νεια­κές σας προ­τι­μή­σεις σε λαχα­νικά και κατα­τάξτε τα με σειρά προ­τί­μη­σης. Θα είναι ένας πολύ χρή­σιμο κατά­λο­γος για να απο­φα­σί­σετε ποιά λαχα­νικά θα φυτέ­ψετε και σε πόση έκταση. Καθώς θα σχε­διά­ζετε τον κήπο σας, θυμη­θήτε να σημειώ­σετε την επο­χι­κό­τητα του κάθε είδους που επιλέγετε.

Βασικό επί­σης ερώ­τημα είναι το πώς σχε­διά­ζετε να χρη­σι­μο­ποι­ή­στε τα λαχα­νικά που παρά­γετε. Αν σκο­πεύ­ετε να τα κον­σερ­βά­ρετε ή να να τα απο­ξη­ρά­νετε ή να τα βάλετε στην κατά­ψυξη ή να τα απο­θη­κεύ­σετε με κάποιο τρόπο, αυτό επη­ρε­ά­ζει το πόσα λαχα­νικά θα φυτέ­ψετε, ακόμα και το ποιες ποι­κι­λίες θα επιλέξετε.

Μικρά μυστικά του σχεδιασμού

Σχε­διά­στε τον κήπο σας πρώτα στο χαρτί. Κατα­στρώ­στε ένα χάρτη του κήπου, όπου θα φαί­νε­ται η διά­ταξη και ο χώρος των διά­φο­ρων φυτών. Αν θέλετε ο κήπος σας να παρά­γει όλο τον χρόνο, πρέ­πει να κατα­στρώ­σετε ανοι­ξιά­τικο, καλο­και­ρινό και φθι­νο­πω­ρινό πλάνο κήπου.

Σχε­διά­στε τον λαχα­νό­κηπό σας νωρίς και αγο­ρά­στε ή παραγ­γεί­λετε τους σπό­ρους σας από τον Ιανουά­ριο ή τον Φερ­βρουά­ριο. Μερικά λαχα­νικά μπο­ρούν να φυτευ­τούν από τον Ιανουά­ριο σε κλει­στό χώρο.

Στον χάρτη του κήπου σας τοπο­θε­τή­στε τα ψηλά και αναρ­ρι­χώ­μενα φυτά στο βόρειο μέρος για να μην κόβουν τον ήλιο στα χαμηλότερα.

Ομα­δο­ποι­ή­στε τα φυτά σας σύμ­φωνα με το μάκρος της καλ­λιερ­γη­τι­κής τους περιό­δου. Φυτέψτε τα ανοι­ξιά­τικα λαχα­νικά μαζί ούτως ώστε τα επό­μενα φυτά να μπο­ρούν να φυτευ­τούν στους χώρους των φυτών που ωρί­μα­σαν. Λάβετε υπ’ όψη σας και το μάκρος της περιό­δου συγκο­μι­δής εκτός από τον χρόνο ωρίμανσης.

Τοπο­θε­τή­στε τα πολυ­ετή φυτά (π.χ. αγκι­νά­ρες) στα πλά­για του κήπου για να μην κατα­στρα­φούν από το ετή­σιο όργωμα ή σκά­ψιμο. Τέλος, εφαρ­μό­στε αμει­ψι­σπορά: Προ­σπα­θή­στε να μην φυτεύ­ετε τα ίδια ή παρό­μοια λαχα­νικά στο ίδιο σημείο κάθε χρόνο.

Η επι­λογή του χώρου

Το ερώ­τημα πόσο χώρο δια­θέ­τετε είναι ένα καί­ριο ερώ­τημα. Αν δεν τίθε­ται για σας ζήτημα περιο­ρι­σμέ­νου χώρου, προ­σέξτε να μη βάλετε κήπο μεγα­λύ­τερο απ’ όσο χρειά­ζε­στε. Αν πάλι ο χώρος σας είναι περιο­ρι­σμέ­νος, μπο­ρείτε να τον επε­κτεί­νετε αξιο­ποιώ­ντας γλά­στρες και ζαρ­ντι­νιέ­ρες, ακόμα και σακού­λες. Εφ’ όσον οι ανά­γκες των φυτών σε φως, νερό και όγκο χώμα­τος ικα­νο­ποιού­νται, οι γλά­στρες, ζαρ­ντι­νιέ­ρες και σακού­λες μπο­ρούν να τοπο­θε­τη­θούν οπου­δή­ποτε: Σε δια­δρό­μους, αυλές, παρά­θυρα, βερά­ντες, μπαλ­κό­νια και ταράτσες.

Ο κήπος σας πρέ­πει να δέχε­ται του­λά­χι­στον πέντε με έξη ώρες ήλιο κάθε μέρα. Τα φυλ­λώδη φυτά μπο­ρούν να αντέ­χουν και λιγό­τερο ήλιο. Αλλά τα φυτά που παρά­γουν καρ­πούς, όπως οι πιπε­ριές και οι τομά­τες, πρέ­πει να έχουν όσο περισ­σό­τερο ήλιο γίνεται.

Απο­φεύ­γετε να φυτεύ­ετε κοντά ή κάτω από δέν­δρα ή θάμνους επειδή η σκιά και ο αντα­γω­νι­σμός για θρε­πτι­κές ουσίες και νερό μπο­ρεί να μειώ­σουν την ανά­πτυξη των λαχα­νι­κών. Αν πάλι πρέ­πει να φυτέ­ψετε κοντά σε δέν­δρα, παρα­χω­ρή­στε τα πιο ηλιό­λου­στα σημεία σε φυτά που δίνουν καρ­πούς ή σπό­ρους. Τα φυτά που δίνουν φύλλα ή ρίζες μπο­ρούν να φυτευ­τούν σε μερική σκιά.

Επειδή τα λαχα­νικά απαι­τούν πολύ νερό, ιδιαί­τερα σε ξηρές περιό­δους, ένας χώρος κοντά στο σπίτι σας προ­σφέ­ρει πλε­ο­νε­κτή­ματα, επειδή γύρω από το σπίτι υπάρ­χει συνή­θως άφθονο νερό. Επί­σης, δου­λεύ­ουμε πιο εύκολα και πιο συχνά στον κήπο, αν αυτός βρί­σκε­ται κοντά στο σπίτι.

Αν ο χώρος που έχετε είναι πολύ κατη­φο­ρι­κός ή έχει κακή απο­στράγ­γιση, μπο­ρείτε να τον βελ­τιώ­σετε με υψω­μένα παρ­τέ­ρια. Μόνιμα υψω­μένα παρ­τέ­ρια μπο­ρούν να δημιουρ­γη­θούν με παλιά δοκά­ρια ή τσι­με­ντό­λι­θους ή άλλο ανθε­κτικό στην υγρα­σία υλικό. Ο κλει­στός χώρος που δημιουρ­γεί­ται πρέ­πει να γεμί­σει από ένα μείγμα καλού χώμα­τος και κομπόστ. Τα μόνιμα υψω­μένα παρ­τέ­ρια είναι εύκολα στην καλ­λιέρ­γεια και απαι­τούν λιγό­τερο κόπο για τον έλεγχο των ζιζα­νίων και, το σημα­ντι­κό­τερο, λύνουν το πρό­βλημα του προ­βλη­μα­τι­κού χώρου ή του προ­βλη­μα­τι­κού χώμα­τος. Τα παρ­τέ­ρια αυτά μπο­ρούν να έχουν οποιεσ­δή­ποτε δια­στά­σεις, αλλά τα στενά παρ­τέ­ρια (1 με 1,2 μέτρα πλά­τος) μας επι­τρέ­πουν να φτά­νουμε εύκολα το κέντρο τους χωρίς να χρεια­στεί να πατάμε στο παρτέρι.

Οι επο­χές της φύτευσης

Τα λαχα­νικά χωρί­ζο­νται σε δύο κατη­γο­ρίες: Χει­μω­νιά­τικα λαχα­νικά και καλο­καιρινά. 

Τα χει­μω­νιά­τικα λαχα­νικά κατά­γο­νται από εύκρατα κλί­ματα και η καλ­λιερ­γη­τική τους περί­ο­δος είναι οι κρύοι μήνες του έτους. Τα λαχα­νικά αυτά ανα­πτύσ­σο­νται δύσκολα στην καλο­και­ρινή ζέστη. Αν και συνε­χί­ζουν να ανα­πτύσ­σο­νται και μετά τα πρώτα κρύα του φθι­νό­πω­ρου, πρέ­πει να τα ξεκι­νάμε νωρίς ώστε να είναι ώριμα πολύ πριν τα μεγάλα κρύα.

Τα περισ­σό­τερα καλο­και­ρινά λαχα­νικά κατά­γο­νται από τρο­πι­κές και υπο­τρο­πι­κές περιο­χές και απαι­τούν ζεστό καιρό για να φυτρώ­σουν και να ανα­πτυ­χθούν. Ταλαι­πω­ρού­νται ή πεθαί­νουν από τις παγω­νιές και δεν πρέ­πει να σπέρ­νο­νται στο ύπαι­θρο χωρίς προ­στα­σία ή πριν περά­σει ο κίν­δυ­νος παγω­νιάς. Τα καλο­και­ρινά λαχα­νικά που φυτεύ­ο­νται το καλο­καίρι για να ωρι­μά­σουν το φθι­νό­πωρο πρέ­πει να φυρεύ­ο­νται αρκετά νωρίς ώστε να μην τα προ­φτά­σουν τα φθι­νο­πω­ρινά κρύα.