Τα μανιτάρια (μύκητες), είναι κατώτερα φυτά (κρυπτόγαμα- θαλλόφυτα), μονοκύτταρα ή πολυκύτταρα. Όλα τα είδη περισσότερα από 100.000 στερούνται χλωροφύλλης, είναι ετερότροφα και χωρίζονται σε παρασιτικά, σαπροφυτικά και συμβιωτικά. Οι μύκητες θεωρούνται οργανισμοί αρχαίας καταγωγής. Αυτό επιβεβαιώνεται από απολιθώματα, ηλικίας 400 εκατομμυρίων ετών.
Στην Αρχαία Αίγυπτο τα μανιτάρια ήταν η τροφή των Φαραώ και απεικονίσεις τους διακοσμούσαν τους τάφους τους……
Οι τρούφες (συμβιωτικό μανιτάρι) ήταν γνωστές στην αρχαία Ελλάδα με την ονομασία ύδνον. Ο Θεόφραστος τον 3ο π.χ. αιώνα αναφέρει ότι φύτρωναν στην Θράκη, Μυτιλήνη, Ηλεία και <<…την οσμήν έχει κρεώδη >> (μυρίζει σαν κρέας)….
Από τα γραπτά του Διοσκουρίδη και άλλων αρχαίων συγγραφέων, ξέρουμε ότι οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι, που λάτρευαν τα μανιτάρια, έκαναν πολλές προσπάθειες να τα καλλιεργήσουν. Στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία υπήρχαν νόμοι για την εμπορία των μανιταριών.
Οι Κινέζοι και οι Γιαπωνέζοι ήξεραν την τεχνητή καλλιέργεια εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια…
Οι Ινδιάνοι χρησιμοποιούσαν στις τελετές τους ορισμένα είδη μανιταριών (PSILOCYBE SP.) τα οποία έχουν παραισθησιογόνες επιδράσεις, όμοιες με εκείνες των ναρκωτικών. Επίσης το Amanita muscaria, το χρησιμοποιούσαν στις τελετές οι αρχαίοι Ινδουιστές και οι πιστοί του Ζωροαστρισμού…
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ
Η πρώτη καλλιέργεια μανιταριών αναφέρεται στη Γαλλία στα τέλη του 17ου αιώνα.
Η πρώτη επιστημονική μελέτη για την καλλιέργεια των μανιταριών κυκλοφόρησε στο Παρίσι το 1707 από τον Γάλλο DE TOURNEFORT.
Στη Γαλλία, η καλλιέργεια άρχισε σε σπήλαια, γιατί οι συνθήκες εκεί ήταν πολύ ευνοϊκές. Κατόπιν διαδόθηκε στην Αγγλία, Γερμανία, Δανία, ΗΠΑ, Ιταλία κλπ.
Το 1750 αναφέρεται ότι το μανιτάρι καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά σε υπέργεια οικήματα στη Γερμανία και Σουηδία.
Στην αρχή η καλλιέργεια γινόταν στο ύπαιθρο και σε σπηλιές, κατόπιν στην Αμερική άρχισε σε θερμοκήπια, στα ενδιάμεσα της καλλιέργειας λαχανικών και σύντομα άρχισαν να χτίζουν θαλάμους. Ήταν η αρχή της συστηματικής καλλιέργειας σε εμπορική βάση.
Το 1918 στις Η.Π.Α. πέτυχαν να παράγουν μυκηλιακές υφές μανιταριών με αποστειρωμένες συνθήκες. Από τότε όλες οι συστηματικές μονάδες χρησιμοποιούν αποστειρωμένες μυκηλιακές υφές σαν πολλαπλασιαστικό υλικό και έτσι μειώθηκαν οι μικροβιακές και εντομολογικές προσβολές.
Σήμερα η καλλιέργεια των μανιταριών είναι η πιο βιομηχανοποιημένη μορφή γεωργικής εκμετάλλευσης.
Ένα μέρος στην εξέλιξη της καλλιέργειας, οφείλετε στους ίδιους τους καλλιεργητές. Κάποτε, η καλλιέργεια ήταν ζήτημα τύχης, ενώ στην πορεία όμως μελετήθηκαν από επιστήμονες οι συνθήκες ανάπτυξης, οι διάφοροι εχθροί και ασθένειες, έτσι που σήμερα, ειδικά στο AGARICUS, πολύ λίγα προβλήματα έχουν μείνει άλυτα. Η πρώτη μεγάλη επιστημονική συνεισφορά οφείλεται στον PAIZER, που μελέτησε την επίδραση του γύψου πάνω στο υπόστρωμα.
Όλα τα εδώδιμα είδη μανιταριών κατατάσσονται στο Φυτικό Βασίλειο, στο Φύλο των Μυκήτων, στην Κλάση των Βασιδιομυκήτων, εκτός από τις τρούφες που ανήκουν στη Τάξη των Ασκομηκήτων.
Υπάρχουν πάρα πολλά είδη μανιταριών, πολλά από τα οποία είναι εδώδιμα, άλλα είναι δηλητηριώδη ή θανατηφόρα και αρκετά άγνωστα. Από τα εδώδιμα είδη, μερικά καλλιεργούνται με εντατική μορφή σε βιομηχανική η ερασιτεχνική κλίμακα, ενώ σε άλλα γίνεται προσπάθεια να καλλιεργηθούν.Μερικά απ’αυτά είναι :
- LEPISTA NUDA: Καλλιεργείται ερασιτεχνικά σε διάφορα δασοχώματα, πλούσια σε χούμο.
- MORCHELLA SPP.: Καλλιεργείται στην Ευρώπη ερασιτεχνικά σε χώμα εμπλουτισμένο με φυτικά υπολείμματα, άχυρα, φρούτα (κυρίως μήλα), τύρφη ή κοπριά αλόγου.
- LEPIOTA PROSERA: Καλλιεργείται ερασιτεχνικά στην Ευρώπη στο φυσικό τους περιβάλλον.
- ARMILLARIA MELLEA: Είναι ένα μανιτάρι που παρασιτεί σε δέντρα, δασικά και οπωροφόρα, κυρίως μηλιά, και καλλιεργείται ερασιτεχνικά.
ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΩΝ ΕΔΩΔΙΜΩΝ ΜΑΝΙΤΑΡΙΩΝ
Τα μανιτάρια, συγκριτικά με τα λαχανικά, είναι από τα πλουσιότερα σε πρωτείνες (μαζί με τα όσπρια και την σόγια), ενώ είναι τα πτωχότερα σε υδατάνθρακες και λίπη. Έχουν 250-350 θερμίδες το κιλό. Επίσης, περιέχουν ιχνοστοιχεία, βιταμίνες και ορισμένα αμινοξέα που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη του ανθρώπινου οργανισμού.
Εκτός από την θρεπτική τους αξία έχουν και άλλες ιδιότητες. Ο Szent-Gyorgyi που τιμήθηκε το 1965 με βραβείο NOBEL, βρήκε ότι ορισμένα είδη μανιταριών περιέχουν αντικαρκινικούς παράγοντες. Παράγουν ουσίες που ενεργοποιούν τον οργανισμό ή τον κάνουν να παράγει αντισώματα σε ασθένειες που προκαλούνται από ιώσεις.
Έχει αποδειχτεί ότι στα μανιτάρια και κυρίως στο είδος Lentinus edodes περιέχονται ουσίες που μειώνουν το ποσοστό της χοληστερόλης στο αίμα, με αποτέλεσμα η κατανάλωσή τους να δρα προληπτικά στις καρδιοπάθειες, υπέρταση, αρτηριοσκλήρωση, μούδιασμα των άκρων και στις αιμορροίδες. Επίσης, σαν μύκητες, ψεκάζονται με ελάχιστα μυκητοκτόνα και με εντομοκτόνα, κυρίως προληπτικά και ελάχιστα κατασταλτικά, ανάμεσα στα κύματα παραγωγής. Ως εκ τούτου είναι από τα λιγότερο επιβαρυμένα με φυτοφάρμακα προϊόντα.
Σύμφωνα με δύο νέες μελέτες με επικεφαλή τον δρ. Ντέιβιντ Νατ, από το Τμήμα Ιατρικής του Imperial College του Λονδίνου ένα είδος μανιταριών που αποκαλούνται “μαγικά” μπορούν να αμβλύνουν τα συμπτώματα της κατάθλιψης λόγω της ψιλοκυβίνης που περιέχουν, αλλά η βιολογική της δράση δεν έχει μελετηθεί επαρκώς. Το συγκεκριμένο είδος είναι γνωστό κυρίως για την παραισθησιογόνο δράση του και δεν συνιστάται να καταναλωθεί σε μεγάλη ποσότητα ή από κάποιον που δεν είναι γνώστης.
