Ο όρος «βιολογική ποικιλότητα» ή «βιοποικιλότητα» αγκαλιάζει όλη τη ζωή στη Γη. Αναφέρεται στην ποικιλία των μορφών της ζωής: τα φυτά, τα ζώα και τους μικροοργανισμούς, τα γονίδια που περιέχουν και τα οικοσυστήματα που σχηματίζουν.
Η Σύμβαση για τη Βιοποικιλότητα είναι το διεθνές νομικό μέσο για τη «διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας, την αειφόρο χρήση των συνιστωσών της και τη δίκαιη και ισότιμη κατανομή των ωφελειών που προκύπτουν από τη χρήση των γενετικών πόρων» και έχει κυρωθεί από 196 κράτη.
Οι φετινές εορταστικές εκδηλώσεις της Διεθνούς Ημέρας για τη Βιοποικιλότητα επικεντρώνονται στη βιοποικιλότητα ως θεμέλιο για την τροφή και την υγεία μας και ως βασικό καταλύτη για την αλλαγή των συστημάτων διατροφής και τη βελτίωση της ανθρώπινης υγείας.
Σήμερα, έχουμε πρόσβαση σε μεγαλύτερη ποικιλία τροφίμων από τους γονείς ή τους παππούδες μας. Ωστόσο, η παγκόσμια διατροφή στο σύνολό της -ό,τι πραγματικά καταναλώνουν οι άνθρωποι- γίνεται όλο και περισσότερο ομογενοποιημένη.
Τα τελευταία 100 χρόνια, πάνω από το 90% των καλλιεργούμενων ποικιλιών έχουν εξαφανιστεί από τους αγρούς.
Οι μισές από τις φυλές πολλών κατοικίδιων ζώων έχουν χαθεί και όλα τα 17 κύρια αλιευτικά πεδία του κόσμου αλιεύονται στα όρια ή πάνω από τα όρια βιωσιμότητάς τους. Τα τοπικά συστήματα παραγωγής τροφίμων απειλούνται, συμπεριλαμβανομένων των παραδοσιακών και τοπικών γνώσεων. Με αυτή τη μείωση, η αγροτική βιοποικιλότητα εξαφανίζεται, όπως και οι βασικές γνώσεις της παραδοσιακής ιατρικής και των τοπικών τροφίμων.
Η απώλεια της ποικιλίας στη διατροφή συνδέεται άμεσα με ασθένειες ή παράγοντες κινδύνου για την υγεία, όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία και ο υποσιτισμός, και έχει άμεσο αντίκτυπο στη διαθεσιμότητα παραδοσιακών φαρμάκων.
Μία πρόσφατη έκθεση (report into the impact of humans on nature) δείχνει ότι ένα εκατομμύριο είδη ζώων και φυτών απειλούνται τώρα με εξαφάνιση σε όλο τον κόσμο. Η έκθεση αυτή περιλαμβάνει το έργο 400 εμπειρογνωμόνων από 50 χώρες, συντονισμένο από την Πλατφόρμα Διακυβερνητικής Επιστημονικής Πολιτικής για τη Βιοποικιλότητα και τις Υπηρεσίες Οικοσυστημάτων (IPBES).
Η βιοποικιλότητα σε όλο τον κόσμο μειώνεται με ταχύτητα που δεν είχε παρατηρηθεί ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία και οι ανάγκες μας για όλο και περισσότερα τρόφιμα και ενέργεια είναι οι κύριες αιτίες. Από τις μέλισσες που επικονιάζουν τις καλλιέργειές μας, στα δάση και τους υγροτόπους που συγκρατούν τα νερά των πλημμυρών, οι άνθρωποι υποβαθμίζουμε τα στοιχεία της βιοποικιλότητας που υποστηρίζουν τις κοινωνίες μας και ανατρέπουμε τις ισορροπίες που ρυθμίζουν τη ζωή στη Γη, με ανυπολόγιστες συνέπειες.
Αυτές οι τάσεις μπορούν να σταματήσουν. Θα χρειαστεί, ωστόσο, ριζική αλλαγή σε κάθε πτυχή του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι αλληλεπιδρούμε με τη φύση, ώστε να προφυλάξουμε και να διατηρήσουμε την πολύτιμη φυσική μας κληρονομιά. Χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε ότι η πραγματική αξία της βιοποικιλότητας είναι ανυπολόγιστη. Είναι αναγκαία για την ίδια την ύπαρξή μας.
*Η Δρ. Έλενα Χατζηχαραλάμπους είναι Υπεύθυνη Βιοποικιλότητας του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ)
greenagenda.gr
