Της Αναστασίας Γραμματέα, γεωπόνου
Η πρακτική του εμβολιασμού είναι πολύ διαδεδομένη ακριβώς επειδή επιτυγχάνονται με αυτήν πολλά και σημαντικά αποτελέσματα. Ειδικότερα:
- Διατηρουνται ποικιλίες που δεν αναπαράγονται με σπόρο δηλαδή αναπαραγωγή κλωνων που συνήθως δεν ενδείκνυται γαι πολλαπλασιασμό με άλλες μεθοδους
- Αντιμετώπιση ασθενειών, η αρχή έγινε με το αμπέλι για την αντιμετώπιση της φυλλοξήρας
- Προσαρμογή ενός είδους σε σχετικά δυσμενείς συνθήκες περιβάλλοντος , τοσο περιβάλλοντος όσο και εδάφους
- Αντικατάσταση ενός είδους με ένα άλλο σε σύντομο χρονικό διάστημα για την αντιμετώπιση των αναγκών της αγοράς
- Ανανέωση φυλλωματος
- Αυξηση ανάπτυξης οπως πχ ροδακινιά σε αμυγδαλιά
- Βελτίωση των χαρακτηριστικων των καρπών οπως πχ τα μανταρινια τα οποία είναι εμβολιασμένα σε δεντρο λεμονιας είναι πιο νόστιμα
- Επίσπευση καρποφορίας
- Λόγοι εντυπωσιασμού
- Παρουσιά αρσενικων σε θηλυκά δέντρα σε περίπτωση δίοικης ή στείρας ποικιλιας
Συνοπτική αναφορά στον εμβολιασμό των κυριότερων καρποφόρων δέντρων.
Αμπέλι. Όλα τα υποκείμενα που χρησιμοποιούνται είναι αμερικάνικα και προέρχονται απο διασταυρώσεις των ειδών vitis berlandieri&vitis riparia, vitis rupestris γιατί είναι ανθεκτικα στην φυλλοξηρα. Συνήθως χρησιμοποιούνται υγιή μοσχεύματα που προέρχονται απο μητρικα φυτά που μεγάλωσαν για αυτό το σκοπό δηλαδή να δίνουν υγιείς κλιματίδες, ίσιες και καλά ξυλοποιημένες. Σε αυτά τα μοσχεύματα, γίνεται την άνοιξη εμβολιασμός διπλός αγγλικός σχιστός εμβολιασμός με εμβολια τις ποικιλίες που επιθυμούμε. Τα εμβολιασμένα μοσχεύματα αφού τοποθετηθούν σε πριονιδια ή υγρή άμμο, μπαίνουν σε ειδικούς θαλάμους με ελεγχόμενες συνθήκες για να διευκολυνθεί η επούλωση στο σημείου εμβολιασμού.
Αχλαδιά. Το προτιμώτερο υποκείμενο αποτελεί η κυδωνιά καθως και η άγρια αχλαδιά. Η άγρια αχλαδιά παράγεται απο σπόρους ώριμων καρπών και ο εμβολιασμος γίνεται σε δέντρα δώδεκα περίπου μηνών. Η άγρια αχλαδιά εχει πολλές βαθιές ρίζες και δεν συνισταται σε πολύ υγρά εδάφη ενω είναι ανθεκτική σε ξηροθερμικές συνθήκες και στα ασβεστολιθικά εδάφη. Η κυδωνιά έχει αδύναμες και επιφανειακές ρίζες , δεν είναι πολύ ζωηρή και δεν αντέχει σε ασβεστολιθικα εδάφη ενώ δεν είναι συμβατή με όλες τις ποικιλιες της μηλιας. Το δεντρο αρχίζει ωστόσο να παραγει πρόωρα και να βελτιώνει τα οργανοληπτικα χαρακτηριστικά των φρούτων. Μπορούν να εμβολιαστούν και τα δύο με μάτι τον Αύγουστο και Σεπτέμβριο ενω την άνοιξη εφαρμόζεται ο γωνιακός εμβολιασμος.
Βερυκοκκιά. Είναι πυρηνόκαρπο και τα μεγαλύτερα προβλήματα ασυμβατότητας ποικιλιάς και υποκειμενου εμφανίζονται εδώ. Ο προτιμωτερος εμβολιασμός είναι χωρίς αμφιβολια με κοιμώμενο ματι τον Ιούλιο και Αυγουστο. Άν δεν πετύχει, δοκιμάζουμε την άνοιξη με γωνιακό ή με σχήμα ράμφους.
Δαμασκηνια. Τόσο για την σινο-ιαπωνική όσο και για την ευρωπαική , είναι πού καλά τα υποκείμενα mirabolano που προσαρμόζονται σε κάθε περιβάλλον και είναι συμβατά με τις περισσότερες ποικιλιες. Ο εμβολιασμός πρέπει να γίνεται με κοιμώμενο μάτι στην βάση του κορμού ή στον κορμό τον σεπτέμβριο. Μόνο άν δεν πετύχει ο εμβολιασμός, γίνεται την επόμενη άνοιξη σχιστός ή στεφανωτός επανεμβολιασμος
Κερασια. Τα υποκείμενα προέρχονται απο σπορόφυτα άγριας κερασιάς ή μαχαλεπιου. όμως η σύγχρονη τάση είναι υποκειμενα ή μοσχεύματα βυσσινιας . Με αυτόν τον τρόπο, το δέντρο αναπτύσσεται πολύ , προσαρμόζεται σε κάθε είδος εδάφους και μπαίνει γρηγορότερα σε παραγωγή. Τόσο η μαχαλέπιος όσο και η άγρια κερασιά δεν αντέχουν τα βαρια εδάφη ενώ είναι προτιμότερος ο φθινοπωρινός εμβολιασμος με κοιμώμενο μάτι , παρόλο που στην κερασιά , το πρόβλημα της έκκρισης κόμμεος είναι λιγότερο εντονο. Ετσι είναι δυνατόν να γίνει σχιστός ή εμβολιασμος σε σχήμα ράμφους την άνοιξη.
Μηλια . Το παραδοσιακό υποκείμενο είναι η αγριομηλια που παίρνεται απο τους σπόρους γνωστού δέντρου άν και αυτος ο τροπος δεν χρησιμοποιείται πολύ στα φυτώρια. Οι σπόροι φυτεύονται σε άμμο και δίνουν ανόμοια δέντρα που μεταφυτεύονται σε γλάστρες ή απευθείας στα χωράφια οπου μπορούν να εμβολιαστούν οποιαδήποτε εποχή. Τον Ιούλιο με Αυγουστο, ο ιδανικος εμβολιασμος είναι με κοιμώμενο μάτι στον κορμο και λιγα εκατοστά πάνω απο το έδαφος. Την επόμενη άνοιξη θα κοπεί ο κορμος λίγο πάνω απο το σημείο εμβολιασμού για να διευκολυνθεί το δεσιμο και να υποστηρίζεται το βλαστάρι που θα πετάξει το εμβόλιο. Οι ανοιξιάτικοι εμβολιασμοί δίνουν καλύτερα αποτελέσματα άν γίνουν με κεντρί ακόμα και σε μεγαλύτερα υποκείμενα. Ο πιο συνήθης είναι ο σχιστός και ο γωνιακός που γίνονται τον φεβρουάριο με μάρτιο.
Πορτοκαλια. Ως υποκείμενα της πορτοκαλιας χρησιμοποιουνται σπορόφυτα νεραντζιάς , πορτοκαλιάς, λεμονιας καθως και τα ειδη poncirus trifoliate&citrus triptera. Συνήθως ο εμβολιασμός γίνεται την άνοιξη στον οπωρώνα ή με κοιμώμενο μάτι στην βάση του κορμού αλλα και σε άλλα σημεία. Εφαρμόζεται επίσης και ο στεφανωτός που δημιουργεί γρήγορο και πλούσιο φύλλωμα. Για τα υπόλοιπα εσπεριδοειδή , εκτός απο την νεραντζιά και την πορτοκαλια, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε έρριζα μοσχεύματα λεμονιάς και κιτριας.
Ροδακινιά. Το ιδανικο υποκείμενο είναι δενδρύλλιο απο κουκούτσι άγριας ροδακινιάς με λευκό ξύλο. Τα δενδρύλλια μπορούν να εμβολιαστούν ακόμα κα σε ηλικία 6-8μηνων. Δεν ευδοκιμούν σε όξινα και υγρά εδάφη. Κατάλληλος εμβολιασμός είναι μονο με μάτι γιατί οι εμβολιασμοί με κεντρί προκαλούν άφθονη έκκριση κόμμεος. Είναι προτιμώτερος ο φθινοπωρινός εμβολιασμός με κοιμώμενο μάτι αλλα δεν παρουσιάζονται προβληματα άν ο ενοφθαλμισμός γίνει φεβρουάριο με μαρτιο ή τον Ιουνιο σε θερμές περιοχές. Άν αντίθετα εμβολιάσουμε ροδακινιά σε αμυγδαλιά ή δαμασκηνιά είναι πιθανον να μήν πιασει το μπόλι , γιαυτό είναι καλύτερα αυτός να γίνεται όταν τα υποκείμενα είναι ήδη φυτεμενα στην οριστική τους θέση στον οπωρώνα. Η ανάπτυξη των δεντρων είναι μικρότερη σε αυτήν την περίπτωση αλλα τα δέντρα αντέχουν τόσο σε υγρά όσο και σε αργιλλωδη εδάφη, αρχίζοντας να παράγουν νωρίς με αυτόν το τρόπο.
Αναστασία Γραμματεα
Γεωπόνος ΓΠΑ
anastagra@yahoo.gr
