Μίνι-φάρμες σε γλάστρες!

Οι λαχα­νό­κη­ποι σε γλά­στρες και ζαρ­ντι­νιέ­ρες συνή­θως είναι λύσεις ανά­γκης. Αν έχετε χώρο για κανο­νικό κήπο στο χώμα, σίγουρα αυτόν θα προ­τι­μή­σετε, γιατί έχει λιγό­τερη δου­λειά και η καλ­λιέρ­γεια είναι ευκο­λό­τερη. Όταν όμως σας λεί­πει ο καλ­λιερ­γη­τι­κός χώρος ή αν το χώμα της αυλής σας είναι προ­βλη­μα­τικό, οι ζαρ­ντι­νιέ­ρες και οι γλά­στρες είναι η λύση, παρά το αρχικό έξοδο της αγο­ράς τους, όπως και το έξοδο της αγο­ράς χώματος.

Σχε­δόν όλα τα φυτά που μπο­ρούν να καλ­λιερ­γη­θούν κατευ­θείαν στο χώμα μπο­ρούν να καλ­λιερ­γη­θούν και σε ζαρ­ντι­νιέ­ρες και γλά­στρες – αρκεί να έχουν κατάλ­ληλη γλά­στρα, κατάλ­ληλο φυτό­χωμα, νερό, θρε­πτι­κές ουσίες και φως. Στις ζαρ­ντι­νιέ­ρες, επειδή συνή­θως είναι ρηχές, καλ­λιερ­γούμε φυτά με μικρό φυτικό σύστημα, π.χ. σπα­νάκι και μαρούλι. Στις γλά­στρες, ανά­λογα με τη διά­με­τρο και το ύψος τους, καλ­λιερ­γούμε φυτά με μεγα­λύ­τε­ρες ανά­γκες χώρου.

Οι γλά­στρες σας πρέ­πει να είναι αρκετά μεγά­λες ώστε να χωράνε τα φυτά σας στην πλήρη ανά­πτυξή τους. Πρέ­πει επί­σης να έχουν καλή απο­στράγ­γιση. Όταν όμως λέμε γλά­στρα, εννο­ούμε οποιο­δή­ποτε δοχείο που εξα­σφα­λί­ζει τα παρα­πάνω. Τα πάντα μπο­ρούν να χρη­σι­μο­ποι­η­θούν. Παρα­δείγ­μα­τος χάρη, γλά­στρες του εμπο­ρίου από κερα­μίδι ή πλα­στικό, παλιοί τενε­κέ­δες σκου­πι­διών, τετρά­γω­νοι τενε­κέ­δες λαδιού ανοιγ­μέ­νοι στο πάνω μέρος, πλα­στι­κοί ή σιδε­ρέ­νιοι κου­βά­δες, ξύλινα δοχεία (επι­στρω­μένα εσω­τε­ρικά με πλα­στικό), άχρη­στα “ψυγειά­κια” από styrofoam, παλιά ξύλινα ή σιδε­ρέ­νια βαρέ­λια και άλλα. Βάλτε τη φαντα­σία σας να δου­λέ­ψει. Σκε­φθήτε ακόμα και την καλ­λιέρ­γεια σε πλα­στι­κές σακού­λες . Δεν χρειά­ζε­ται να ξοδέ­ψετε χρή­ματα σε γλά­στρες. Οι τομα­τιές και οι αγγου­ριές σας θα μεγα­λώ­σουν εξί­σου καλά σε μια μεγάλη και ακριβή γλά­στρα και σε έναν παλιό σκου­πι­δο­τε­νεκέ. Γι’ αυτό έχετε τα μάτια σας ανοι­χτά για ευκαι­ρίες. Ρωτή­στε ακόμα και στα κατα­στή­ματα της γει­το­νιάς σας μήπως έχουν τίποτα ξύλινα ή πλα­στικά δοχεία για πέταμα. Ακόμα και ρηχά δοχεία μπο­ρούν να είναι κατάλ­ληλα, π.χ. για σπα­νάκι ή ραπανάκια.

Όποιο δοχείο κι αν χρη­σι­μο­ποι­ή­σετε για γλά­στρα, προ­σέξτε πολύ την απο­στράγ­γισή του – από αυτή εξαρ­τά­ται σε μεγάλο βαθμό η επι­τυ­χία ή η απο­τυ­χία της μίνι-φάρμας σας. Αν το δοχείο δεν έχει τρύπα, ανοίξτε μια αρκετά μεγάλη με ένα κατσα­βίδι ή τρυ­πάνι. Κάθε “γλά­στρα” πρέ­πει να είναι τοπο­θε­τη­μένη πάνω σε καδρο­νά­κια, τού­βλα ή τσι­με­ντό­λι­θους, ώστε να φεύ­γει εύκολα το νερό. Ένας τρό­πος για να μη φεύ­γει και το χώμα μαζί με το νερό είναι προ­τού γεμί­σετε τη γλά­στρα με φυτό­χωμα να τοπο­θε­τή­σετε ένα κομ­μάτι από σπα­σμένο κυρτό κερα­μίδι πάνω από την τρύπα της απο­στράγ­γι­σης και μετά να προ­σθέ­σετε το φυτό­χωμα. Ένας ακόμα καλύ­τε­ρος τρό­πος είναι, επί­σης πριν γεμί­σετε τη γλά­στρα, να ρίξετε ένα στρώμα χαλίκι 1–2 εκ. στον πάτο και από πάνω ρίχνετε το φυτόχωμα.

Το μέγε­θος της γλά­στρας καθο­ρί­ζει και τα είδη των φυτών που μπο­ρούν να καλ­λιερ­γη­θούν σ’ αυτή. Είναι αυτο­νό­ητο ότι οι μικρές ή οι ρηχές γλά­στρες μπο­ρούν να φιλο­ξε­νή­σουν μόνο φυτά με μικρό φυτικό σύστημα. Αυτό βέβαια δεν σημαί­νει ότι τέτοια φυτά δεν μπο­ρούν να φιλο­ξε­νη­θούν και σε μεγα­λύ­τε­ρες γλά­στρες — απλώς έχουμε χώρο για να φυτέ­ψουμε περισ­σό­τερα. Οι περισ­σό­τε­ροι αρχά­ριοι υπο­τι­μούν το μέγε­θος του δοχείου που χρειά­ζε­ται για να χωρέ­σουν τα πλή­ρως ανα­πτυγ­μένα φυτά. Φυσικά, ο και­ρός και η πείρα που απο­κτάτε θα σας οδη­γή­σουν στους καλύ­τε­ρους συν­δυα­σμούς γλα­στρών και φυτών. Οι παρα­κάτω πίνα­κες είναι ενδει­κτι­κοί μόνο και σας δίνουν κατά προ­σέγ­γιση τη χωρη­τι­κό­τητα μερι­κών συνη­θι­σμέ­νων δοχείων και τα φυτά που μπο­ρούν να φιλο­ξε­νη­θούν σ’ αυτά.

Μεγάλα δοχεία

Στις γλά­στρες σας πρέ­πει να χρη­σι­μο­ποιείτε ένα ελα­φρό φυτό­χωμα. Το κανο­νικό χώμα από το έδα­φος δεν μπο­ρεί να χρη­σι­μο­ποι­η­θεί σε γλά­στρες γιατί είναι πολύ βαρύ. Τα σωμα­τί­διά του είναι πολύ μικρά και γι’ αυτό, όταν ποτί­ζε­ται, συμπιέ­ζε­ται στο δοχείο και οι πόροι του κλεί­νουν. Το χώμα πρέ­πει να είναι πορώ­δες επειδή οι ρίζες των φυτών χρειά­ζο­νται και τον αέρα και το νερό που κυκλο­φο­ρούν στους πόρους. Δια­φο­ρε­τικά, το φυτό δεν μπο­ρεί να τρα­φεί ή να ανα­πνεύ­σει. Η ελα­φρό­τητα του φυτο­χώ­μα­τος εξα­σφα­λί­ζε­ται με την προ­σθήκη τύρ­φης ή ανόρ­γα­νων διε­σταλ­μέ­νων υλι­κών όπως ο βερ­μι­κου­λί­της και ο περλίτης.

Μπο­ρείτε να αγο­ρά­σετε από το εμπό­ριο το φυτό­χωμα που χρειά­ζε­στε ή να φτιά­ξετε το δικό σας μείγμα. Αν σχε­διά­ζετε να χρη­σι­μο­ποι­ή­σετε μεγά­λες ποσό­τη­τες φυτο­χώ­μα­τος, είναι προ­τι­μό­τερο να φτιά­ξετε το δικό σας μείγμα επειδή τελικά θα σας κοστί­σει λιγότερο.

Μπο­ρείτε να δοκι­μά­σετε τη μια ή την άλλη από τις παρα­κάτω δύο συντα­γές φυτοχώματος:

Εφ’ όσον οι γλά­στρες σας θα βρί­σκο­νται στο ύπαι­θρο, πριν φυτέ­ψετε συμ­βου­λευ­θήτε τον πίνακά μας Οδη­γός φύτευ­σης λαχα­νι­κών, που δεί­χνει κατά προ­σέγ­γιση ποιό μήνα του χρό­νου μπο­ρούν να φυτευ­τούν τα λαχα­νικά στα εύκρατα κλί­ματα. Ο όρος “εύκρατο κλίμα” σημαί­νει ότι τα καλο­καί­ρια είναι ζεστά, και τον χει­μώνα δεν πέφτει χιόνι. Προ­σαρ­μό­στε τον πίνακα ανά­λογα με την περιοχή που βρί­σκε­σθε – λ.χ. στις πιο κρύες περιο­χές την άνοιξη φυτέψτε αργό­τερα, το φθι­νό­πωρο νωρίτερα.

Μερικά λαχα­νικά, όπως τα φυλ­λώδη (π.χ. μαρού­λια), μπο­ρούν να καλ­λιερ­γη­θούν όλο τον χρόνο στο εσω­τε­ρικό του σπι­τιού με τεχνητό φωτι­σμό. Αυτό όμως δεν μπο­ρεί να γίνει με τα λαχα­νικά που παρά­γουν καρπούς.

Πριν φυτέ­ψετε, ποτί­στε καλά το φυτό­χωμα στη γλά­στρα (στην οποία βεβαίως δεν έχετε ξεχά­σει να ανοί­ξετε τρύπα απο­στράγ­γι­σης). Παρα­χώ­στε τους σπό­ρους στο βάθος που συνι­στούν οι οδη­γίες στο φακε­λάκι. Τοπο­θε­τή­στε τις γλά­στρες σε ένα ζεστό μέρος, μακριά από τις ακτί­νες του ήλιου ή οποια­δή­ποτε πηγή θερ­μό­τη­τας. Οι περισ­σό­τε­ροι σπό­ροι θέλουν υγρό περι­βάλ­λον για να φυτρώ­σουν. Μόλις βλα­στή­σουν οι σπό­ροι, τοπο­θε­τή­στε τις γλά­στρες σε ηλιό­λου­στο σημείο.

Μερι­κοί δυσκο­λεύ­ο­νται να αραιώ­σουν τα φυτρω­μένα φυτά. Αλλά το αραί­ωμα έχει ζωτική σημα­σία. Ο συνω­στι­σμός οδη­γεί σε κακο­σχη­μα­τι­σμένα, αδύ­νατα και μικρά φυτά που παρά­γουν λίγο ή καθό­λου. Γι’ αυτό, δώστε στα φυτά σας αρκετό χώρο για να μεγαλώσουν!

Οι τομά­τες, οι μελι­τζά­νες και οι πιπε­ριές είναι καλύ­τερο να ξεκι­νούν σε μικρά γλα­στρά­κια και να μετα­φυ­τεύ­ο­νται αργό­τερα στις γλά­στρες τους. Εκτός αν έχετε εξαι­ρε­τι­κές συν­θή­κες ανά­πτυ­ξης των φυντα­νιών, π.χ. θερ­μο­κή­πιο, είναι καλύ­τερα να τα αγο­ρά­ζετε από ειδι­κευ­μένα κατα­στή­ματα ή εμπο­ρικά θερ­μο­κή­πια. Έχει μεγάλη σημα­σία να ξεκι­νάτε με κοντά, καλο­δε­μένα φυτά που δεν έχουν αρχί­σει ακόμα να ανθί­ζουν. Όταν μετα­φυ­τεύ­ετε, φρο­ντί­στε η μπάλα με τις ρίζες να μη δια­λυ­θεί. Ποτί­στε αμέ­σως με ένα θρε­πτικό διά­λυμα του εμπο­ρίου. Μια καλή περι­γραφή της δια­δι­κα­σίας μετα­φύ­τευ­σης, αλλά και γενικά του πώς ξεκι­νάμε τον γλα­στρό­κηπό μας, δίνει το άρθρο μας Τομά­τες σε γλά­στρες.

Ίσως η πιο σημα­ντική ανά­γκη των φυτών σας είναι το πότι­σμα. Εάν τα φυτά σας βρί­σκο­νται στο ύπαι­θρο, τότε ο ήλιος και ο αέρας ξηραί­νουν συνε­χώς τις γλά­στρες σας. Αν οι γλά­στρες σας είναι από πορώ­δες υλικό, όπως το κερα­μίδι, τότε υπάρ­χει επι­πλέον εξά­τμιση από τα πλευρά και γι’ αυτό το πότι­σμα πρέ­πει να γίνε­ται συχνό­τερα. Όταν ποτί­ζετε, ρίξτε αρκετό νερό ώσπου να αρχί­σει να τρέ­χει από την τρύπα απο­στράγ­γι­σης. Στις ζεστές, ξηρές μέρες ελέγ­ξτε τις γλά­στρες σας μία και δύο φορές κατά τη διάρ­κεια της μέρας. Πιά­στε στα δάχτυλά σας το χώμα για να δείτε αν είναι ή δεν είναι νωπό και εξε­τά­στε αν τα φυτά σας έχουν αρχί­σει να μαραί­νο­νται. Απο­φύ­γετε όμως και το υπερ­βο­λικό πότι­σμα, ιδιαί­τερα αν το χώμα στις γλά­στρες σας δεν είναι πορώ­δες και αν δεν υπάρ­χει σωστή αποστράγγιση.

Οι τρεις αριθ­μοί που ανα­γρά­φο­νται στη συσκευα­σία του λιπά­σμα­τος ανα­φέ­ρο­νται στις ανα­λο­γίες αζώ­του, φωσφό­ρου και καλίου που περιέ­χει η συγκε­κρι­μένη συσκευα­σία. Αυτά είναι τα τρία σημα­ντι­κό­τερα θρε­πτικά συστα­τικά που χρειά­ζο­νται τα φυτά για να ανα­πτυ­χθούν. Σε αδρές γραμ­μές, το άζωτο προ­ω­θεί την ανά­πτυξη του φυλ­λώ­μα­τος, ο φωσφό­ρος των ανά­πτυξη των ριζών και την ωρί­μανση των σπό­ρων και το κάλιο την παρα­γωγή καρ­πών. Συνι­στούμε να δείτε το άρθρο μας Η λίπανση του κήπου σας, που εξη­γεί ανα­λυ­τικά το ζήτημα των λιπα­σμά­των και της λίπαν­σης των φυτών.

Αν χρη­σι­μο­ποιείτε φυτό­χωμα με προ­σθήκη λιπά­σμα­τος, τότε τα φυτά σας έχουν αρκετά θρε­πτικά συστα­τικά για 10 περί­που εβδο­μά­δες. Μετά θα χρεια­στεί ένα υγρό λίπα­σμα στις συνι­στώ­με­νες δόσεις. Μη ρίχνετε περισ­σό­τερο απ’ όσο συνι­στά ο παρα­σκευα­στής του λιπά­σμα­τος γιατί αυτό μπο­ρεί να προ­κα­λέ­σει έγκαυμα στις ρίζες και θάνατο του φυτού. Εάν το λίγο είναι καλό για τα φυτά σας, τότε το περισ­σό­τερο δεν είναι καλύτερο.

Εκτός απ’ όλα τα παρα­πάνω, η μίνι-φάρμα σας χρειά­ζε­ται το φως του ήλιου. Έχει λοι­πόν ζωτική σημα­σία να τοπο­θε­τή­σετε τις γλά­στρες σας σε ένα σημείο όπου θα δέχε­ται όλο το φως που χρειάζεται.

Τα λαχα­νικά που ακμά­ζουν όταν έχουν ηλιακό φως όλη μέρα και τα οποία χρειά­ζο­νται του­λά­χι­στον 6 ώρες πλή­ρους έκθε­σης στο ηλιακό φως είναι: Τομά­τες, πιπε­ριές, φασο­λά­κια, μελι­τζά­νες, κολο­κυ­θά­κια και αγγού­ρια. Τα λαχα­νικά που παρά­γουν ριζώ­ματα, όπως τα παν­τζά­ρια, τα καρότα και τα ραπα­νά­κια, χρειά­ζο­νται λιγό­τερο φως, ενώ τα φυλ­λώδη, όπως το μαρούλι και το σπα­νάκι, χρειά­ζο­νται ακόμα λιγότερο.

Απά­ντηση: Όσο τα φυτά σας είναι μικρά και ο και­ρός δεν είναι πολύ ζεστός, καλό είναι να τα ποτί­ζετε κάθε δύο ή τρεις ημέ­ρες. Στις μεγά­λες ζέστες του καλο­και­ριού, όταν τα φυτά σας έχουν μεγα­λώ­σει, το καθη­με­ρινό πότι­σμα, ίσως και δύο φορές τη μέρα, μπο­ρεί να είναι απαραίτητο.

Ένας καλός τρό­πος να τεστά­ρετε αν μια γλά­στρα χρειά­ζε­ται πότι­σμα είναι να χώσετε το δάχτυλό σας στο χώμα. Εάν είναι υγρό, δεν χρειά­ζε­ται πότι­σμα. Εάν είναι στε­γνό, τότε οπωσ­δή­ποτε ποτί­στε. Επί­σης, εάν η γλά­στρα είναι αρκετά μικρή, σηκώ­στε την για να νιώ­σετε το βάρος. Εάν είναι ελα­φριά, τότε χρειά­ζε­ται πότι­σμα. Εάν μια γλά­στρα είναι βαριά από μόνη της, προ­σπα­θή­στε να τη σηκώ­σετε μετά το πότι­σμα ώστε να έχετε μια αίσθηση του βάρους της όταν είναι ποτι­σμένη. Έτσι, αν σε κάποια άλλη στιγμή τη σηκώ­σετε και σας φανεί ελα­φρό­τερη, μάλ­λον θα χρειά­ζε­ται πότισμα.

Απά­ντηση: Ρίξτε στη γλά­στρα κάθε φορά αρκετό νερό έως ότου αρχί­σει να φεύ­γει από την τρύπα αποστράγγισης.

Απά­ντηση: Καλύψτε το χώμα της γλά­στρας κομπόστ, άχυρο, εφη­με­ρί­δες και γενικά κάποια τέτοια εδα­φο­κά­λυψη, που θα μονώ­σει το χώμα και θα συγκρα­τή­σει την υγρασία.

Απά­ντηση: Γεμί­στε με νερό μια μεγάλη πλα­στική μπου­κάλα. Κάντε στον πάτο της μια πολύ μικρή τρύπα και χώστε τη αρκετά βαθιά στο χώμα της γλά­στρας. ΠΡΟΣΟΧΗ: Η λύση αυτή δεν προ­σφέ­ρε­ται για μακρά απου­σία. Το πόσες μέρες μπο­ρεί να καλύ­ψει αυτή η λύση εξαρ­τά­ται από το μέγε­θος της γλά­στρας και του μπου­κα­λιού, από τη ζέστη που επι­κρα­τεί και από το είδος του φυτού. Αν προ­γραμ­μα­τί­ζετε να λεί­ψετε αρκε­τές μέρες, τότε θα πρέ­πει να σκε­φθείτε την εγκα­τά­σταση ενός αυτό­μα­του συστή­μα­τος ποτίσματος.

Εκτός από το νερό, για να εξα­σφα­λί­σετε τη σωστή ανά­πτυξη των φυτών σας πρέ­πει να τους χορη­γείτε τα ανα­γκαία θρε­πτικά συστα­τικά. Μερι­κές από τις δυνα­τό­τη­τες που έχετε γι’ αυτό: