Η δημιουργία της βροχής

Του Μιχάλη Σιούτα

Η βροχή αρχίζει τη δημιουργία της σ’ έναν κόσμο απειροελάχιστα μικρών διαστάσεων. Στο κέντρο κάθε βροχοσταγόνας υπάρχει ένας πυρήνας συμπύκνωσης. Οι υδρατμοί της ατμόσφαιρας συμπυκνώνονται και σχηματίζουν παγοκρυστάλλους ή νεφοσταγόνες γύρω από διάφορα μικροσκοπικά σωματίδια, όπως η σκόνη, ο καπνός, το αλάτι, ο κονιορτός και άλλα αιωρούμενα υλικά. Τα σωματίδια αυτά ονομάζονται “πυρήνες συμπύκνωσης” και είναι απαραίτητα για τη δημιουργία της βροχής. Χωρίς την παρουσία των πυρήνων συμπύκνωσης, στην ατμόσφαιρα δεν θα υπήρχαν καν σύννεφα.

Για μία βροχοσταγόνα χρειάζονται 1 εκατομμύριο νεφοσταγόνες

Αρχικά, από τους υδρατμούς της ατμόσφαιρας δημιουργούνται οι νεφοσταγόνες και οι παγοκρύσταλλοι, τα οποία είναι σωματίδια πολύ μικρού μεγέθους. Στη συνέχεια, για να δημιουργηθεί μία σταγόνα βροχής χρειάζεται να συνενωθούν περίπου ένα εκατομμύριο απ’ αυτά. Οι νεφοσταγόνες έχουν ακτίνα περίπου 0,01 χιλιοστά και σ’ ένα κυβικό εκατοστό νέφους μπορεί να περιέχονται από 30 μέχρι 3.000 νεφοσταγόνες. Οι βροχοσταγόνες έχουν μέγεθος τουλάχιστον 0,5 χιλιοστά, που μπορεί να φθάσει τα 3 ή 5 και χιλιοστά ή περισσότερο.

Πολύπλοκη διαδικασία

Η μετατροπή των νεφοσταγόνων και παγοκρυστάλλων του νέφους σε βροχοσταγόνες που θα φθάσουν στο έδαφος σαν βροχή είναι μία ιδιαίτερα πολύπλοκη διαδικασία. Συχνά μάλιστα η διαδικασία είναι ανεπαρκής και αργή, έτσι πολλά σύννεφα διαλύονται προτού καν δώσουν βροχή. Ωστόσο, εκατομμύρια τόνοι νερού με τη μορφή υδρατμών, υγρών σταγόνων και σωματιδίων πάγου υπάρχουν συνεχώς αιωρούμενα μέσα στην ατμόσφαιρα. Η βροχή, το χιόνι, το χαλάζι και το χιονοχαλάζι λέγονται και υδατώδη ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα ή υετός.

Η μέτρηση της βροχόπτωσης

Η ποσότητα της βροχής που φτάνει στο έδαφος, αν θεωρήσουμε ότι καλύπτει μια οριζόντια επιφάνεια, τότε το πάχος του στρώματος του νερού που θα συγκεντρωθεί εκφράζει το ύψος της βροχόπτωσης και μετριέται σε χιλιοστά. Έτσι, όταν μία ημέρα το βροχόμετρο καταγράψει 1 χιλιοστό βροχόπτωσης, αυτό σημαίνει ότι έπεσε 1 λίτρο νερού βροχής ανά τετραγωνικό μέτρο εδάφους. Μηνιαία βροχόπτωση είναι τα συνολικά χιλιοστά βροχής που πέφτουν σε μια περιοχή στη διάρκεια ενός μήνα. Παράδειγμα στη Θεσσαλονίκη, τον Μάρτιο πέφτουν κατά μέσο όρο 40 χιλιοστά βροχής, ενώ κατά μέσο όρο το μήνα αυτό βρέχει σε 12 ημέρες.